Toshkent Moliya Instituti Talabasi Boboqulov Bobur

Toshkent Moliya Instituti Talabasi

Boboqulov Bobur

Mavzu:Raqamli logistikada axborot kommunikatsion texnologiyalaridan foydalanish

Reja:

• 1.Logistikada axborot tizimlarining tuzilish tamoyillari
• 2.Logistik axborot transport oqimining strategik resursi sifatida
• 3.Transport-logistika jarayoni

1.Tizimlar tamoyillariga ko‘ra, har qanday tizim avvalo tashqi omillar bilan izlanishi, so‘ng ichki tizimda izlanishi shart. Bu tamoyil tizimning bosqichma - bosqich yaratilishi tamoyilidir. Logistika axborot tizimlarini loyihalashtirish vaqtida bu tamoyilga rioya qilish shart. Logistika jarayoniga kelish tizimi uch darajaga bo‘linadi:
Birinchi daraja. Logistikada materiallar to‘plamining ish o‘rni harakatlanadi, qadoqlanadi va hokazo.
Ikkinchi daraja. Ish joylarini aniqlash va yuklarni transportlash jarayoni, o‘tkazilayotgan joyi - hudud, ombor.
Uchinchi daraja. Bu transportga joylash, butun bir harakat tizimi va bir qator hodisalar zanjiridir. Shu darajada boshlanishidan oldin sotuvchi xomashyoni tushirish payti desa bo‘ladi, shu zanjir yakunlanishi esa tayyor mahsulotlarni iste’molchilarga yetkazib berish bo‘ladi.
Rejali axborot tizimlarida logistik tizimni umumiy materiallar to‘plami bilan bog‘laydigan masalalarni hal etadi. Shu bilan birga «sotuv- ishlab chiqarish- tarqatish» rejasi zanjiri bajariladi. Bu ishlab chiqarishning foydali tizimini tashkil qilishga yordam beradi. Shu bilan birga rejali tizimlar, logistik tizimlar tashqi omil bilan bog‘langanday bo‘ladi. Dispozitiv va bajarish tizimlari belgilangan rejalarni qismlarga bo‘ladi va ularni ishlab chiqarishning alohida hududlarida bajarilishini ta’minlaydi.
2.Har xil guruhlarga tegishli bo‘lgan logistik axborot tizimlarining konsepsiyalari asosida ular yakka axborot tizimiga jamlanadi. Ular vertikal va gorizontal integratsiyalarga ajratiladi. Vertikal integratsiya rejali, dispozitiv va boshqarish tizimlari o‘rtasidagi aloqa hisoblanadi. Gorizontal integratsiya esa axborot to‘plamlari orqali dispozitiv va bajarish tizimlaridagi alohida masalalar majmui orasidagi omil hisoblanadi.
Integratsiyalashtirilgan axborot tizimlarining barcha yutug‘i quyidagilarda aks etadi: axborot almashuvi tezligi oshadi; ishlab chiqarishni rejalashtirish; zahiralarni umumiy boshqarish; zahiralarni boshqarish va boshqa masalalar. Dispozitiv axborot tizimlari. Bu tizimlar omborni yoki sexni boshqarish darajasida yaratiladi. Bu yerda quyidagi masalalar bajarilishi mumkin: zahiralarni qisman boshqarish (ombor joylarida); korxona yoki ombor transportini ishlatish; yuklarni tanlash va ularni joylashtirish, jo‘natilayotgan yuklar hisobi va boshqa masalalar. Jahon iqtisodiyoti bilan integratsiyalashgan Rossiyaning zamonaviy transport infratuzilmasi logistikaga yo'naltirilgan tarkibiy o'zgarishlarni tobora ko'proq boshdan kechirmoqda.
Transport-logistika jarayoni (TLP) ishtirokchilarining transport va ombor texnologiyalarini boshqarishning elektron vositalari va elektron ma’lumotlar almashinuvi orqali o‘zaro hamkorligi axborot logistikasining afzalliklarini yaqqol ko‘rsatib turibdi. Transport logistikasini (IOTL) axborot ta'minoti zanjirning har bir ishtirokchisi mas'ul bo'lgan direktiv axborot xabarlari, shuningdek standart xalqaro transport hujjatlari orqali amalga oshiriladi. Bugungi kunda transport sharoitlari zudlik bilan bozor infratuzilmasiga xizmat ko'rsatuvchi sanoat, savdo, transport va ekspeditorlik kompaniyalarini yaxlit logistika tarmoqlariga birlashtirishni talab qilmoqda. Aynan ular mahsulotni iste'molchilarga tezroq, o'z vaqtida va minimal xarajatlar bilan yetkazib berishga qodir. Muammoni hal qilish sifat jihatidan yangi strategik innovatsion tizim - integratsiyalashgan logistikadan foydalanishni nazarda tutadi.
Yuk tashish sohasidagi eng samarali echimlar transport va logistika zanjirlarida amalga oshirilishi mumkin. Buning uchun zarur shartlar:
• yuk egalari uchun minimal xarajatlar bilan sifatli xizmat ko'rsatish uchun transport bozori ishtirokchilari o'rtasidagi raqobatni yanada rivojlantirish;
• turli tarmoqlar korxonalari o‘rtasidagi jarayonlarni integratsiyalashuvini (unifikatsiyasini) rivojlantirish, o‘zaro hamkorlikning yangi tashkiliy shakllarini – ta’minot zanjirlari va logistika tarmoqlarini yaratish;
• ishlab chiqarish, savdo va transport faoliyatining barcha sohalarini samarali boshqarish uchun katta salohiyatga ega bo'lgan eng yangi axborot texnologiyalari (IT) sohasida ulkan imkoniyatlar.
3.Iqtisodiy va transport jarayonlarining rivojlanish dinamikasi, jiddiy resurs cheklovlari transport zanjirlarida vositachilar sonini kamaytirish bilan birga moddiy, transport, moliyaviy va axborot oqimlari tezligining sezilarli darajada oshishiga olib keladi. Shu bilan birga, ishtirokchi korxonalar yagona axborot tizimi asosida umumiy xarajatlarni kamaytirish, mustaqil risklarni birlashtirish va butun tizim sifatini yaxshilash bilan bog'liq afzalliklarga erishadilar. Axborot tizimi boshqa ishtirokchilarning resurslari va raqobatbardosh imkoniyatlarini jalb qilish orqali alohida korxonalarning resurs salohiyatini oshiradi. Rossiya Federatsiyasi Transport vazirligi tomonidan taklif etilgan "Rossiya transport tizimini modernizatsiya qilish" federal maqsadli dasturi asosiy maqsad sifatida mamlakat transport tizimining faoliyati muvozanatini, samaradorligini va xavfsizligini ta'minlashga qodirligini oshirishni ko'rib chiqadi. muhim milliy manfaatlar.
Shu bilan birga, bir qator muammolar transport xizmatlariga bo'lgan talabni qondirishga to'sqinlik qilmoqda:
• transport infratuzilmasini rivojlantirishda tarmoqlararo va hududlararo muvofiqlashtirishning past darajasi;
• tranzit yuklarni yetkazib berishda transport kommunikatsiyalaridan yomon foydalanish;
• transport texnologiyalarini sekin takomillashtirish va ularning ishlab chiqarish (sanoat), savdo, ombor va bojxona texnologiyalari bilan yetarli darajada muvofiqlashtirilmaganligi;
• transport jarayonini axborotlashtirish va transportning iqtisodiyotning boshqa tarmoqlari bilan axborot hamkorligining qabul qilib bo'lmaydigan darajada pastligi.
Integratsiyalashgan transport-logistika zanjirlarining bir qismi bo'lgan korxonalar resurslarning tezroq aylanishi, buyurtmalarni bajarish muddatini qisqartirish va etkazib beruvchilar (yuk jo'natuvchilar-oluvchilar) tarmog'i bilan transport ishlarini muvofiqlashtirish hisobiga xarajatlarni sezilarli darajada kamaytirishga qaratilgan. Shaklda. 1. transport logistikasining asosiy elementlari va samaradorlik elementlarini ko'rsatadi.

IOTL transport muammolariga kompleks yondashuv nuqtai nazaridan biznes va davlat maqsadlarini eng samarali amalga oshirishga imkon beradi. Daromadni maksimal darajada oshirishga raqobatbardosh pozitsiya (joylashuv), transport tariflari, taqsimlash xarajatlari va tarmoqlararo o'zaro ta'sirning tuzilishi kabi omillar ta'sir qiladi. Axborot ta'minoti etkazib berishning samaradorligi va o'z vaqtida bajarilishiga, mahsulot ishlab chiqarish yoki uni etkazib beruvchilardan sotib olish o'rtasida tanlovga, resurslarning noratsional isrof qilinishining oldini olishga qaratilgan. Ba'zi hollarda texnologik jarayon yig'ilgan katta hajmli yuklarni (masalan, sun'iy yo'ldoshlarning komponentlari, burg'ulash qurilmalari) tezkor etkazib berish bilan yakunlanadi. Havo transportida samolyotning o'zi logistika jarayonining bir qismiga aylanadi - "uchar ombor".

• IOTL transport muammolariga kompleks yondashuv nuqtai nazaridan biznes va davlat maqsadlarini eng samarali amalga oshirishga imkon beradi. Daromadni maksimal darajada oshirishga raqobatbardosh pozitsiya (joylashuv), transport tariflari, taqsimlash xarajatlari va tarmoqlararo o'zaro ta'sirning tuzilishi kabi omillar ta'sir qiladi. Axborot ta'minoti etkazib berishning samaradorligi va o'z vaqtida bajarilishiga, mahsulot ishlab chiqarish yoki uni etkazib beruvchilardan sotib olish o'rtasida tanlovga, resurslarning noratsional isrof qilinishining oldini olishga qaratilgan. Ba'zi hollarda texnologik jarayon yig'ilgan katta hajmli yuklarni (masalan, sun'iy yo'ldoshlarning komponentlari, burg'ulash qurilmalari) tezkor etkazib berish bilan yakunlanadi. Havo transportida samolyotning o'zi logistika jarayonining bir qismiga aylanadi - "uchar ombor".

E`tiboringiz uchun rahmat