Toshkent shahridagi Kimyo xalqaro universiteti magistratura talabasi Zayniddinova Ominaxon Davlat byudjeti xarajatlari Annotatsiya

Tadqiqot metadalogiyasi.
Maqolada ilmiy abstraktlashtirish ma’lumotlarni o’rganish va tahlil dinamikasini o’rganish usullaridan foydalanilgan.
Statistik tahlil .
‘’Davlat budjeti taqchilligini qisqartirish va 2023-yildan yalpi ichki mahsulotga nisbatan uning 3 foizdan oshib ketmasligini ta’minlash’’[14]. davlat byudjet xarajatlari tog’ri taqsimlash va yo’naltirish lozim bo’ladi.

Misol uchun 2021 yil uchun davlat xarajatlarini ushbu jadvalda ko’rishimiz mumkin. Davlat budjeti xarajatlari 2021 yil ijrosi ko’rsatilgan[15].

Корсаткичлар		2019 йил		2020 йил		2019-2020 %		2021 йил		2020-2021 %
ХАРАЖАТЛАР (МАҚСАДЛИ ЖАМҒАРМАЛАРСИЗ) - ЖАМИ		118 008,7		144 142,7		122%		188 633,9		76.4%
1.	Ижтимоий харажатлар (СПОЙЛЕР)		63 542,4		74 231,8		85%		92 613,5		80.2%
2.	Иқтисодиёт харажатлари		18 485,2		16 692,8		90.3%		21 669,2		77%
3.	Инвестиция харажатларини молиялаштириш		7 048,5		18 843,7		37.4%		29 345,2		64.2%
4.	Давлат бошқаруви, адлия ва прокуратура ва суд органларини сақлаш харажатлари		5 315,0		7 826,4		67.9 %		8 481,7		92.3%
5.	Ўзини ўзи бошқариш органларини сақлаш харажатлари		701,1		817,7		85.7 %		1 037,1		78.8%
6.	Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси, Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар, шаҳар ва туманлар бюджетларининг захира жамғармалари		985,4		1 506,2		65.4 %		1 401,8		93.1%

Xulosa.
Davlst byudjeti xarajatlari umumiy xususiyatlarga egadir, ya’ni ular taqsimlash xarakteriga ega ifodalanishning pul shakli xos pul fondlarining amal qilish bilan bilan bog’langan davlat tomonidan tashkil qilinadi. O’zbekiston Respublikasi Byudjet kodeksi davlat xarajatlari qismi
ijtimoiy soha va aholini ijtimoiy qo‘llab-quvvatlash xarajatlari;
nodavlat notijorat tashkilotlarini va fuqarolik jamiyatining boshqa institutlarini davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlash xarajatlari;
iqtisodiyot xarajatlari;
markazlashtirilgan investitsiyalarni moliyalashtirish xarajatlari;
davlat hokimiyati va boshqaruvi organlarini, adliya va prokuratura organlarini saqlab turish xarajatlari;
sudlarni saqlab turish xarajatlari;
fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlarini saqlab turish xarajatlari;
boshqa xarajatlar.
Tashkil etadi.
Davlat byudjeti davlatning davlat vazifalari va funksiyalarini moliyaviy jihatdan ta’minlash uchun mo‘ljallangan markazlashtirilgan pul jamg‘armasi bo’lib hisoblanadi.Davlat xarajatlarini tog’ri yo’naltirish taqsimlash usullardan foydalanish yaxshi samara beradi iqtisodiyotni yanada rivojlantirish va byudjet daromadlarining hajmi esa davlatning iqtisodiy imkoniyatlari bilan aniqlanadi. Shuning uchun ham bu yerda byudjet xarajatlarining shunday hajmini va milliy xo'jalikda pul fondlarini shakllantirishda byudjet mablag'laridan foydalanishning shunday muddatlarini o'rnatish kerakki, ular minimal xarajatlar qilib maksimal samaraga erishish orqali davlat oldidagi ijtimoiy-iqtisodiy vazifalarni muvaffaqiyatli bajarilishini ta'minlash lozim. Boshqa tomondan esa, ishlab chiqarishning o'sishiga ijobiy ta'sir
qilish, ilmiy-texnika taraqqiyotini tezlashtirish va milliy xo'jalikdagi proportsiyalarni optimallashtirish orqali Davlat byudjetining xarajatlari uning daromadlari darajasining ortishiga o'z ta'sirini ko'rsatadi.