Toshkent Tibbiyot Akademiyasi Tibbiy – profilaktika va jamoat salomatligi fakulteti 202-b guruh talabasi Qayimov Muxiddinning fiziologiya fanidan tayyorlagan referati

O’tning hazmdagi axamiyati: -yog’larni emulsiyaga aylantirish; -lipidlar gidrolizidan hosil bo’lgan moddalarni eritish; -meda osti bezi va ichak bezlarida fermentlar faolligini oshiradi; -oqsil,karbonsuvlar gidrolizi va so’rilishlarini kuchaytiradi

Safro tarkibidagi asosiy tarkibiy qism - bu kislotalar (agar suv bundan mustasno bo'lsa, 67%). Yarim qismi birlamchi safro kislotalari: xolik va chenodeoxycholic, qolganlari ikkilamchi: deoksikolik, litoxolik, alkolikolik va ursodeoksikolik kislotalar. Barcha safro kislotalari xolan kislotasidan olinadi. Birlamchi safro kislotalari gepatotsitlarda hosil bo'ladi - chenodeoxycholic and cholic. Ichakka safro chiqqandan keyin mikrob fermentlari ta'sirida birlamchi safro kislotalaridan ikkilamchi safro kislotalari olinadi. Ular ichakka singib ketadi, portal tomir qoni jigarga, so'ngra safroga kiradi.

Safro turli xil funktsiyalarning butun kompleksini bajaradi, ularning aksariyati oshqozon bilan bog'liq bo'lib, oshqozon hazm qilishdan ichakka o'tishni ta'minlaydi, me'da osti bezi fermentlari uchun xavfli bo'lgan pepsin ta'sirini yo'q qiladi va ular uchun qulay sharoit yaratadi. Safro tarkibidagi safro kislotalari yog'larni emulsiya qiladi va mitsel hosil bo'lishida qatnashadi, ingichka ichak harakatlanishini faollashtiradi, shilimshiq va gastroentenziv gormonlar: xoletsistokinin va sekretin ishlab chiqarishni rag'batlantiradi, o't yo'llarining epiteliy hujayralari bilan o'zaro ta'sirlashib bakteriyalar va oqsil agregatlarining yopishishini oldini oladi.

Odam va umurtqali hayvonlar Ovqat hazm qilish sistemasiq.s.ning tuzilishi oziqlanish xususiyati va sharoitiga bogʻliq. Ovqat hazm qilish sistemasiq.s. nayining ol-dingi qismi ixtisoslashib, ogʻiz boʻshligʻi, halqum va qiziloʻngacht hosil qiladi. Ogʻiz boʻshligʻida jagʻlar, tishlar, shilimshiq va soʻlak bezlari, til va boshqa joylashadi. Ovqat hazm qilish sistemasiq-S.ningoʻrta qis-mi hisobidan oshqozon, ingichka ichak, jigar, oshqozon osti bezi vujudga keladi. Ovqat hazm qilish nayining ke-yingi qismi yoʻgʻon ichak, toʻgʻri ichak va anal teshikdan iborat. Qiziloʻngach, oshqozon, ingichka ichak va yoʻgʻon ichak birgalikda ovqat hazm qilish nayini hosil qiladi; uning devori shilim-shiq, seroz va muskul qavatlaridan tashkil topgan.