Toshkent tibbiyot akademyasi tibbiy va biologik fanlar kafedrasi

Kimyogarlar, radioaktiv izotoplar bilan ishlaydigan vrachlar va hamshiralar kerakli darajada radiatsiyadan himoyalanishlari zarur. Labaratoriya halati, qo’lqoplar ham ma’lum darajada radiatsiyadan himoyalaydi. Shunga qaramay alfa nurini ajratuvchi zarrachani yutib yoki hidlab yuborgan organizimning ichki a’zolari jiddiy shikastlanadi.

Radioizotoplar yordamida skanerlash

• Organizmda biron bir a’zo holatini aniqlash uchun radiolog shu a’zoda to’planib qoladigan radioizotoplarni ishlatadi.
• Befmor radioaktiv izotopni qabul qilgandan so’ng, rentgenolog radioaktiv izotop joylashgan yerni va undan chiqarayotgan radioaktivlik darajasini aniqlaydi. Bu moslama skaner deb nomlanadi va u tasvirni chizib berish uchun ishlatiladi.

Skaner tana bo’ylab, radioaktiv izotop turgan va o’zidan gamma nurni tarqatayotgan a’zo ustidan sekin asta o’tkaziladi. Nur chiqayotgan yuza kattaligini kamayishi yoki ortishi a’zolarning kasallanganligini, ya’ni o‘sma o’sishi, tromblar yoki shishlar hosil bo’lganligini ko’rsatadi.

Pozitron-emission tomografiya (PET)

• Yarim yemirilish davri qisqa bo’lga, uglerod-11, kislorod-15, azot-13, ftor-18 kabi pazitron ajratuvchi izotoplar pozitron-emission tomografiya (PET) deb nomlanuvchi tasvir shakllantrish usulida ishlatiladi. Bu usulda ishlatiladigan izotoplar, masalan ftor-18, organizmdagi, masalan glukoza kabi moddalar bilan miya faoliyati, modda almashinuvi va qon aylanishini o’rganish uchun ishlatiladi.

Bu usul ayniqsa onkologiyani barvaqt tashhisida, kardiologiya, nevrologiya kasalliklarini aniqlashda, ayniqsa a’zolar konfiguratsiyasini hosil qilishda, kasallik rivojlanishi va tuzalishi davrida natijalarni kuzatib turishda yaxshi samara beradi.

• Bu usul ayniqsa onkologiyani barvaqt tashhisida, kardiologiya, nevrologiya kasalliklarini aniqlashda, ayniqsa a’zolar konfiguratsiyasini hosil qilishda, kasallik rivojlanishi va tuzalishi davrida natijalarni kuzatib turishda yaxshi samara beradi.