Toshkent tibiyot akademiyasi

Toshkent tibiyot akademiyASI

Kafedra:Tibbiy va biologik kimyo

Fan: Biokimyo

Mavzu: Yurak va mushak biokimyosi

Topshirdi: Nurmamatov Bekjon

Reja:

Reja:

1-Mushak to’qimasi

2-Mushak to’qimasi tarkibi

3- Kreatinuriya 4-Yurak mushagi

3 turdagi mushak tafovut qilinadi:
Skelet mushaklari
Silliq mushaklari
Yurak mushaklari

Mushak to'qimasi tana vazmni 40-42% ini tashkil etadi. Mushaklami asosiy dinamik funksiyasi - qisqarish va keyinchalik bo'shashishi hisobiga harakatcbanlikni ta’minlashdir. Mushaklar qisqarganda kimyoviy eneigiyani mexanik energiyaga aylamshi bilan bogliq bolgan ish amalga oshadi

Mushak to'qimasi tana vazmni 40-42% ini tashkil etadi. Mushaklami asosiy dinamik funksiyasi - qisqarish va keyinchalik bo'shashishi hisobiga harakatcbanlikni ta’minlashdir. Mushaklar qisqarganda kimyoviy eneigiyani mexanik energiyaga aylamshi bilan bogliq bolgan ish amalga oshadi

Qisqarish mushakda parallel joylashgan, aktin va miozindan tashkil topgan 2 xil oqsil iplarining o‘zaro ta’siri naîijasida yuzaga keladi. Ikki turdagi iplar o‘rtasida ko‘ndalang ko‘prikchalaming ketma-ket hosil bo‘iishi va uzilishi hisobiga kuchlaming generatsiyasi amalga oshadi

Qisqarish mushakda parallel joylashgan, aktin va miozindan tashkil topgan 2 xil oqsil iplarining o‘zaro ta’siri naîijasida yuzaga keladi. Ikki turdagi iplar o‘rtasida ko‘ndalang ko‘prikchalaming ketma-ket hosil bo‘iishi va uzilishi hisobiga kuchlaming generatsiyasi amalga oshadi

Katta yoshdagi odam va hayvon mushak to‘qimasida 72 dan 80 % gacha suv saqlanadi. Mushak massasini 20-28% quruq moddalarga, asosan oqsillarga to‘g‘ri keladi. Oqsillardan tashqari quruq moddalar tarkibiga glikogen va boshqa uglevodlar, turli lipidiar, azot saqlovchi ekstraktiv moddalar, organik va noorganik kislotalar tuzlari va boshqa kimyoviy birikmalar kiradi

Katta yoshdagi odam va hayvon mushak to‘qimasida 72 dan 80 % gacha suv saqlanadi. Mushak massasini 20-28% quruq moddalarga, asosan oqsillarga to‘g‘ri keladi. Oqsillardan tashqari quruq moddalar tarkibiga glikogen va boshqa uglevodlar, turli lipidiar, azot saqlovchi ekstraktiv moddalar, organik va noorganik kislotalar tuzlari va boshqa kimyoviy birikmalar kiradi

Mushаk to'qimаsi оqsillаri 3 аsоsiy guruhgа bo'linаdi:
Sаrkоplаzmаtik 35%
Miоfibrillyar – 45%,
Strоmа оqsillаri 20%

Mushaklardagi energetik almashinuvning o‘ziga xos tomonlari

Mushaklarning qisqarishi va bo'shashishi uchun energiya ATF sifatida boladi. Zaxira energiya ko‘p bolmagan miqdordagi ATF va kreatinfosfat holatida boladi. Bu zaxira 10-12 soniyaga yetadi. Mushak beto‘xtov ishlaganda 40-50 soniyadan keyin glikogenning anaerob parchalanishi eng yuqori ko'rsatkichda boladi, 60-70soniyadan keyin ishlayotgan mushakka O, transporti ortishi hisobiga aerob jarayonlar ustun turadi. Mushak tolasini ko‘p miqdorda o ‘ragan mitoxondriyalarda aerob parchalanish natijasida ATF hosil bo ladi

Kreatinuriya

Mushak to'qimasi patologiyalari uchun kreatin metabolizmining o ‘zg arishi va uning siydik bilan ko‘p miqdofda chiqarilishi (kreatinuriya) xos hisoblanadi.

Uning miqdori bir kecha-kunduzda 2 g ga boradi. Miopatiyasi bolgan kasallarda kreatinuriya kreatinning skelet mushagida ushlanib turishi va fosforlanishining buzilishi natijasidir.

Kreatinfosfat sintezi buzilgan bolsa, kreatinin hosil bo‘lmaydi va uning miqdori siydikda keskin pasayadi. Kreatinuriya va kreatin sintezi buzilishi natijasida siydikning kreatin ko‘rsatkichi keratin/keratininkeskin ortadi.

Mushak kimyoviy tarkibining ontogenezda o'zgarishi

Embrional mushak to'qima o‘zining kimyoviy tarkibi bo'yicha yuqori organizmlar skelet mushagidan farqlanadi. Embrión mushagida funksional yetilgan mushakka nisbatan suv ko‘p bo‘ladi. Shuning uchun embrional mushak to'qimasida ho‘l to‘qimaga nisbatan hisoblanganda oqsil umumiy miqdori xuddi shu tur hayvonlar postnatal rivojlanish davridagi mushaklariga nisbatan kam bo‘ladi.

Katta organizm mushaklariga nisbatan funksional yetilmagan mushakda miofíbrillyar oqsillar (miozin va aktomiozin) miqdori past va stroma, mioalbumin, shuningdek globulinlar miqdori esa ko‘p. Homila rivojlanish davrida miofíbrillyar oqsillar miqdori ko‘payadi va mushak ekstraktini ATFaza faolligi ortadi.

Yurak mushagi

Yurak mushagi o‘zida qator kimyoviy birikmalar saqláshi bo‘yicha skelet mushagi va silliq mushaklar orasida o ‘rta holatni egallaydi

1 g yurak mushagi to'qimasida ATFning miqdori (2,60 mkmol) skelet mushagiga (4,43 mkmol) nisbatan kam, silliq mushakka nisbatan (1,38 mkmol) esa ko‘p boiadi. Glikogen miqdori bo'yicha ham yurak mushagi skelet va silliq mushak orasida o‘rta holatni egallaydi.