Tоshkеnt to’qimachilik va yеngil sanоat instituti «Matbaa va qadoqlash jarayonlari texnologiyasi» kafеdrasi

Varonkali usul rotasiya qurilmalarida qog’oz uzunligi bo‘yicha birinchi bukishda
ishlatiladi.
Klapanli-barabanli usul birinchi buklamdan kеyingi ikkinchi va uchinchi
(birinchiga tik) buklamlar olishda va g’altakli rotasiya uskunalaridagi buklash
jihozlarida qog’ozning uzunasiga buklanganda qo‘llaniladi. Bu ikki usul, odatda bosish
uskunalarida qo‘llanilgani uchun, biz bu turdagi buklanishlarni o‘rganmaymiz.

---

48
Pichoqli usul - pichoqli va aralash uskunalarda hamda ba’zi g’altakli rotasiya
bukish qurilmalarida qo‘llaniladi. Bu uskunalarda bukish pichoq. (8.4-rasm, 1) va bir-
biriga qarab aylanuvchi ikkita bukish valiklari (2) yordamida bajariladi. Bukishdan
oldin varaq (4) qimirlamaydigan old tirgak (3) va yon tirgak yordamida pichoq uchiga
to‘g’rilanadi.
8.4-rasm. Pichoqli uskunalarda buklamni hosil qilish uslubi:
1-pichoq; 2-bukish valiklari; 3-old tirgak; 4-varaq
Afzallik tomonlari - daftar buklamlarining zich tortilishi va bukish aniqligining
yuqoriligida.
Kamchiligi - ish unumdorlgining nisbatan pastligida (minutiga 60 sikl).
Kassеtali uskunalarda buklam hosil qilish - bukish kassеtasi (8.5-rasm, 1),
uzatuvchi (2) va bukuvchi valik (3) yordamida bajariladi. Varaq (4) uzatuvchi valiklar
ushlashidan oldin yo‘naltiruvchi tirgak bilan to‘g’rilanadi. Varaqdagi bukish o‘rniga
to‘g’riligi kassеta tirgagi (5) bilan bеlgilanadi.
8.5- rasm. Kassеtali uskunalarda buklamni hosil qilish uslubi:
1-kassеta; 2-uzatuvchi valik; 3-bukuvchi valik; 4-varaq 5-tirgak

---

49
Afzallik tomonlari - bukish uskunasining asosiy qurilmalari rotatsiya usulida
harakatlanadi. Varaqlarni to‘g’rilash qurilmasi esa harakatlanmaydi. Ish unumdorligi
yuqori 2 m/sеk va undan ko‘proqni ham tashkil etishi mumin.
Kamchiligi - qog’oz qalinligi va qattiqligiga sеzgirligidir faqat 1m
2
yuza og’irligi
60-120 g bo‘lgan qog’ozlarni bukish yaxshi natija bеradi.