Тошкент вилояти чирчиқ давлат педагогика институти ҳузуридаги илмий даражалар берувчи phD

3.4-расм. Учта минтақада ўтказилган тест топшириқлари ва 
масалаларни ечиш натижаларининг диаграммаси 
Ҳар иккала қатор бўйича ўртача ўзлаштириш кўрсаткичларини 
ҳисоблашдан статистик таҳлилни бошлаймиз. 
0
50
100
150
200
250
2 балл
3 балл 
4 балл 
5 балл 
ТГ 
НГ 

---

128 
4
1
1
3,84;
i
i
i
х
m M
T




4
1
1
3, 49.
i
i
i
y
n N
N




Демак, тажриба гуруҳидаги ўртача ўзлаштириш, назорат гуруҳидаги 
ўртача ўзлаштиришдан юқори экан. 
3,84 3,49
х
у



. Навбатдаги вазифа 
сифатида синов ишлари олиб борилиши, яъни талабалар билимларини 
баҳолаш жараѐнида йўл қўйилиши мумкин бўлган хатоликларни аниқлаймиз. 
Бунинг учун дастлаб статистик танлама дисперсияларини ҳисоблаймиз: 
4
2
2
2
1
1
0, 6
x
i
i
i
S
m M
x
T





4
2
2
2
1
1
0,83
y
i
i
i
S
n N
x
N





. 
Гуруҳлар бўйича вариация коэффицентларини ҳисоблаймиз: 
0,74
100%
100%
20%;
3,9
x
x
S
V
x





0,85
100%
100%
26%.
3,57
y
y
S
V
y





Ҳар иккала гуруҳлар учун вариация коэффицентлари қийматлари 
30%дан кам. Демак, тажриба асосида аниқланган ва
х
у  ўртача ўзлаштириш 
кўрсаткичлари уларга мос келган назарий ўрта қийматларни тўла акс 
эттиради: 
,
.
х
у
х а у а


Бу назарий ўрта қийматлар ҳар бири учун 95%лик ишонч 
оралиқларини стандарт усулда аниқлаймиз. t
α
=1,96. У ҳолда оралиқ 
қуйидагича бўлади: 
1,96
1,96
;
x
x
x
S
S
х
a
x
T
T




 
1,96
1,96
y
y
y
S
S
y
a
y
N
N




 
яъни
3, 48
3,5.
у
a


Бундан кўринадики, тажриба ва назорат гуруҳларига мос келган назарий 
ўртача ўзлаштириш кўрсаткичлари ўзаро кесишмайдиган оралиқларда 
жойлашган. Демак, доимо 
х
у
а
a

, яъни лойиҳалаб ўқитишда гуруҳларнинг 
ўртача билим кўрсаткичи доимо юқори бўлади, деган хулосага келамиз. 

---

129 
Тажриба ва назорат гуруҳлари баҳоларининг ўрта арифметик 
қийматлари нисбати асосида самарадорлик коэффициенти аниқланди.
Тажриба ва назорат гуруҳларидан олинган педагогик тажриба 
натижалари юқорида келтирилган формулалар асосида статистик қайта 
ишланди. Бу статистик маълумотлар қуйидагича аниқланган (3.6-жадвалга 
қаранг).