Toshkent Viloyati Chirchiq Davlat Pedagogika Insituti “Tarix va tillar” fakulteti

7. Aleksandr Makedonskiyning Sharqqa yurishini aniq dalillar asosida xronologik izchilik asosida yoritib bering.
1. 334 yil Aleksandr Eronga yurish boshlaydi Aleksandr qo‘shinida sarkardalardan Antipatr, Parmenion, Ptolemey Lag va boshqa, shuningdek 30 mingga yaqin piyoda jangchi, 5 ming otliq, yengil qurollangan yordamchi otryadlar va 160 kema bo‘lgan.

2. Aleksandr Granik (334 yil)

3.Iss (333 yil)

4.Gavgamela (331 yil) janglarida Doro III qo‘shinlarini yenggan

5.Aleksandr 329 yil Baqtriyani egallagan

6. Aleksandr 328–327 yil boshida Sug‘diyonadagi qo‘zg‘oloni bostirgan

7. Mil. av. 327 yil Hindistonga yurish qiladida, Gidasp daryosi (Hind d. irmog‘i) sohilida katta qiyinchilik bilan podsho Por qo‘shini ustidan zafar qozonadi. Shu tariqa Aleksandr Panjobni egallaydi.
8. Aleksandr Makedonskiyning hayoti va faoliyati yoritilgan tarixiy asarlar orqali uning shaxsiga munosabat bildiring.
JAVOB:O’rta Osiyo jumladan So’g’diyonaning antik davrlari tasvirlangan asarlar ichida Kvint Kurs Rufning “Aleksandr Makedonskiy tarixi” asari alohida o„rin tutadi. Unda O„rta Osiyoning eramizdan avvalgi IV-III asrlariga oid voqealar tasvirga kengroq olingan. Kurs Rufning bu asarning O„rta Osiyo haqidagi boshqa asarlardan farqli tomoni shundaki, unda ikki daryo Oks (Amu) va Yaksart (Mir) oralig„idagi tarixiy voqealar keng ifodalangan. Kurs Rufning ushbu asari Diodor, Yustin, hatto jahon adabiyotida muhim o„ringa ega bo„lgan Plutarxning “Aleksandr” romanidan ham ustun ekanligini ko„ramiz. U “Aleksandrning yurishi” asaridan ham bir qadar ustun darajadadir. Asarda tasvirlangan voqealarning bayoni fikrimizning isboti bola oladi. Asarning VII kitobida va VIII kitobning bir qismida Orta Osiyo voqealari tasivrlanadi.
Arrian asarning ikkita kitobi Markaziy Osiyo tarixiga bag’ishlangan bo’lib, tarixning o„ziga xos tasviri keltiriladi. Xuddi shunday tarqoq tarixiy manbalarga Arrion ham yondoshib tarixiy manbalarni aslidagicha berishga harakat qiladi. “Aleksandr Oks daryosi qirg,og’iga keldi, deydi muallif. Bungacha bo„lgan boblarda Aleksandrning Eronga qilgan yurishi, Eron shohi Doro ustidan g„alaba qozonishi hikoya qilinadi. Eron shohi yengilgandan so„ng, u Kavkaz tog„lariga qarab qochadi. Aleksandr uni izma-iz ta‟qib etib kelaveradi. Ta‟qib bir necha kun davom etadi. Doro Kavkaz tog„lariga yashirinmoqchi bo„ladi. Biroq Bess Eron shohining eng yaqin kishisi bo„lishiga qaramasdan, Doroni o„ldirib, boyliklarini olib, O„rta Osiyoga qarab qochadi. Aleksandr Doroning o„ligini topib olib, uni Sharq udumiga ko„ra izzat-ehtirom bilan dafn etishni buyuradi-da, o„zi Bessning izidan ketadi. Bir necha vaqt Kavkazda bo„lib, u yerda “shahar quradi va unga Aleksandriya deb nom beradi.
MUNOSABAT:Bizgacha yetip kelgan barcha tarixiy asarlarga koz tashladim va shu xulosaga keldim : Iskandar yoshlik yillaridanoq izzattalablik, qaysarlik va maqsad sari intilish kabi sifatlarni ko’rsatib kelgan. Boshqa tomondan esa u jismoniy lazzatlarga butkul befarq bo’lgan, ortiqcha ovqat yeyishdan o’zini tiygan va ayollarga qiziqish bildirmagan. Aleksandr Makedonskiy Buyuk tarixiy shaxs bu odamni o’z orqasidan erishtira olgan, tarixga muhim bir o’zgartirishlar kiritgan, aktiv davlat va jamoat arbobi.