[1]
4 KAZUS
Toshkent viloyati Quyichirchiq tumanida yashovchi 1985 yilda tug‘ilgan
O.Maxkamova tuman xokimiyatiga murojaat qilib, 2022 yilda
davlat budjetiga
mablag‘lar jalb qilish yuzasidan Moliya vazirligi tomonidan joylashtirilgan davlat
obligatsiyalarini sotib olish uchun murojaat qildi. Biroq tuman xokimligi tomonidan
davlat obligatsiyalari jismoniy shaxslariga berilmasligi va bu ularning vakolatiga
kirmasligini bildirib, unga rad javobini berishdi.
Savol:
1. Davlat krediti munosabatlari subʼektlari va uning o‘ziga xos xususiyatlarini
taxlil qiling.
Davlat umumdavlat ehtiyojlarni qondirish uchun zarur bo`lgan pul
mablag`larini asosiy qismi xo`jalik yurituvchi subyektlar va jismoniy shaxslardan
davlat budjetining daromad qismiga olinadigan majburiy to`lovlarni belgilash
orqali yo`naltiradi. Qo`shimcha pul mablag`larini tashkil qilish uchun davlat ularni
jalb qilishning ixtiyoriy usullarini ham qo`llashi mumkin. Qo`shimcha mablag`larni
jalb qilishning zarurati va tartibi Budjet kodeksining 22-bob ya’ni Davlat budjeti
taqchilligi va profitsiti.Davlat tomonidan mablag`larni jalb qilish deb nomlangan
bobida o`z huquqiy asosini topgan. 151 -156 moddalarida esa
batafsil tartibga
solingan. Mablag`larni jalb qilishning ixtiyoriy
usuli asosida moliyaviy
munosabatlarni maxsus tizimi – davlat krediti vujudga keladi.
Davlat krediti
tushunishimizdan oldin kredit tushunchasi va u bilan bog`liq tushunchalarni bilib
olsak maqsadga muvofiq bo`ladi deb hisoblaymiz. Demak
kredit (lotincha –
creiditium – ccuda ) ya’ni pul yoki tovarlarni odatda foizlarni to`lab , ma`lum
muddatdan so`ng qaytarish asosida kreditor va qarz oluvchi o`rtasida vujudaga
keladigan munosabatni ifodalaydi
1
.
Kreditor – sodda qilib aytganda pul va tovarlarni berish majburiyatiga va ma`lum
muddatdan so`ng esa foizlarini bilan talab qilib olish huquqiga ega bo`lgan taraf.