To‘siqlardan suv o‘tkazish inshootlari Dyukerlar. Ularning turlari va konsturuksiyalari

To‘siqlardan suv o‘tkazish inshootlari. . Dyukerlar. Ularning turlari va konsturuksiyalari.

O’qituvchi: Musulmonov.F

REJA:

• Akveduklar gidravlik hisobi

• Dyukerlar gidravlik hisobi

Dyukerning qo’llanilishi Dyukerlarni yer sathi yuzasiga nisbatan ikki xil turda joylashtirish mumkin:

ochiq, qiya yon bag‘irlarda va uncha keng bo‘lmagan hamda chuqur soyliklar yer sathi yuzasida joylashgan. Konstruktiv xususiyatlari bo‘yicha dyukerlar quduqli (shaxtali) va egri chiziqli bo‘ladi

yopiq, kanal, yo‘l daryo va hokazolar tagida joylashgan

Dyukerlar yig‘ma va monolit temir-betondan, po‘latdan, ba’zi bir hollarda plastmassa va asbestosement quvurlardan quriladi. Quvurlarni tayyorlashda qaysi materialni ishlatish undagi ichki bosimga bog‘liq. Beton dyukerlar bosim 30…50 m bo‘lganda, temir-beton (oldindan kuchaytirilgan temir-beton) esa bosim 100 m gacha bo‘lganda

Dyukerlarning asosiy konstruktiv sxemalari: a–yopiq, quduqli; b–yopiq, egri chiziqli, d–ochiq, soy bilan kesishgan joyda o‘rnatilgan

Po‘lat dyukerlarda bosim chegaralanmaydi, lekin ular qimmat va ularni qo‘llanilishi asoslangan bo‘lishi kerak.

Po‘lat dyukerlarda bosim chegaralanmaydi, lekin ular qimmat va ularni qo‘llanilishi asoslangan bo‘lishi kerak.

Dyuker quyidagi asosiy konstruktiv elementlardan tashkil topgan: kirish kallagi; bosimli -quvurlar; ankerlar va oraliq tayanchlar; chiqish kallagi; kanallar bilan birlashtiruvchi uchastkalar. Dyukerning qo‘shimcha qismlariga kirish kallagidagi panjara, zatvorlar, xizmat ko‘priklari, dyukerlarni suvdan bo‘shatuvchi zadvijkali suv chiqarish qurilmasi kiradi.Mahalliy sharoitlardan kelib chiqqan holda va dyukerdan o‘tadigan suv sarfiga ko‘ra yuqorida keltirilgan tarkibiy qismdagi konstruktiv elementlarining ba’zi birlari bo‘lmasligi mumkin. Masalan, bir ko‘zli dyukerlarda zatvor bo‘lmaydi, uncha suv sarfi katta bo‘lmagan kanal dyukerida ankerli tayanchlar o‘rnatilmaydi. Kanalning suv sarfiga ko‘ra dyukerlar bir ko‘zli yoki ko‘p ko‘zli bo‘lishi mumkin.

Ko‘p ko‘zli dyukerlar uzluksiz ishlaydigan kanallarda ham quriladi. Chunki dyukerlar ko‘p ko‘zli bo‘lganida ularni ta’mir qilishga imkon tug‘iladi. Gidromeliorativ tizimlardagi dyuker qurilishida doiraviy va to‘g‘ri burchakli kesimli quvurlar qo‘llaniladi.

Ko‘p ko‘zli dyukerlar uzluksiz ishlaydigan kanallarda ham quriladi. Chunki dyukerlar ko‘p ko‘zli bo‘lganida ularni ta’mir qilishga imkon tug‘iladi. Gidromeliorativ tizimlardagi dyuker qurilishida doiraviy va to‘g‘ri burchakli kesimli quvurlar qo‘llaniladi.

Dyukerlar har qanday hisobiy suv sarfini o‘tkazishi mumkin, lekin ularning ko‘ndalang kesim yuzalari katta suv miqdorlarida chegaralanib qoladi. Shuning uchun bunday katta suv miqdorini o‘tkazish uchun ko‘p ko‘zli dyukerlar qabul qilinadi. Dyukerdagi tezlik 1,5…4 m/s atrofida tayinlanadi. Bu yerda pastki chegara dyuker quvurining loyqa bosib qolmaslik asosida va shu bilan birga bu tezlik kanaldagi tezlikdan kichik

Kanal tagidan o‘tkazilgan dyuker konstruksiyasi: a–bo‘ylama qirqim; b,d,e–doiraviy quvurlar; f,g–mos ravishda bir va ko‘p ko‘zli quvurlar; 1–kirish qismi; 2–kirish kallagi; 3–bosimli quvur; 4–ankerli tayanch; 5–panjara; 6–zatvor; 7–xizmat ko‘prigi bo‘lmasligi kerak.

Kanal tagidan o‘tkazilgan dyuker konstruksiyasi: a–bo‘ylama qirqim; b,d,e–doiraviy quvurlar; f,g–mos ravishda bir va ko‘p ko‘zli quvurlar; 1–kirish qismi; 2–kirish kallagi; 3–bosimli quvur; 4–ankerli tayanch; 5–panjara; 6–zatvor; 7–xizmat ko‘prigi bo‘lmasligi kerak.

Dyuker kirish va chiqish qismlarining konstruksiyalari: b,d,e,f – kirish qismi; a–chiqish qismi; 1–spitsalar; 2–shandorlar uchun paz; 3–panjara; 4–zatvor; 5–chuqur joylashgan zatvor; 6–tezoqar; 7–dyuker.umumiy loyihalanadi.

Dyukerlar gidravlik hisoblari

Dyukerlar gidravlik hisoblari

Kanallarda quriladigan dyukerlar normal suv sarfi bo‘yicha ularni kanal bilan kesishgan joylaridagi tabiiy suv oqimlarida esa, inshoot kapitallik sinfi bo‘yicha aniqlanadigan normativ ta’minlangan maksimal suv sarfi bo‘yicha hisoblanadi. Dyukerlarni hisoblashda geometrik sxema tuzilgan bo‘lishi kerak, unda quvurlar uzunligi, kallaklarning joylashgan o‘rni va quvurlar materiali ko‘rsatiladi .

Dyukerlarni hisoblashda uchta holat bo‘lishi mumkin:

E’tiboringiz uchun rahmat

E’tiboringiz uchun rahmat