Tovarning nafliligi va qadr-qiymati to'G'risidagi nazariyalar. Kirish

Xulosa.
Tovarning nafliligi va qiymati inson mehnati bilan yaratiladi, faqat birinchisi aniq mehnat mahsuli, ikkinchisi abstract mehnat. Tovar nafliligida foydalanuvchilar tovar sotuv va sotish jarayonida tovarlarning narxlari va o'tkaziladigan naqd pul summalari to'g'risidagi nazariyalar haqida ma'lumot olishlari mumkin. Bu mavzuga oid nazariyalar birlamchi sotuvchi va sotib oluvchilar uchun ahamiyatli bo'ladi, chunki ularga tovar sotib oluvchi va sotuvchi jarayonida qonuniy xavfsizlik ta'minlashda yordam beradi. Bu nazariyalariga amal qilishdan oldin, sotuvchi va sotib oluvchilar o'zaro uzlasishadi va narx va tovar miqdori to'g'risida kelishishadi.
Tovarning nafliligi, yoki tovarni sotib olgan shaxsning o'zining mahsulotni xarid qilishda sarfladigi zararni tushuntiradigan foizdir. Shuningdek, bu foiz sotilgan tovarning narxi bilan kafolatlanadi. Tovarning nafliligi, bir necha ko'rsatkichlar bilan hisoblanadi, shu jumladan sotilgan mahsulotni qayta sotuv bo'yicha daromad bo'lishi, ta'minlangan xizmatlar uchun to'lash zaxiralar va boshqa tovarni olish va sotishga bog'liq xarajatlar. Tovarning nafliligi sotilgan mahsulotning narxi bilan og'irlikli tushuntiriladi, shuning uchun sotuvchilar va sotuvchi tashkilotlar uchun muhim bo'lib hisoblanadi.
Tovar-murakkab ko’p qirrali tushuncha, biroq bunda eng asosiy narsa iste’mol xususiyatlari , ya’ni tovarning o’z vazifasini bajarish-unga ega bo’lgan iste’molchining extiyojlarini qondirish xususiyatidir.
Tovarlar quyidagi mezonlari bo’yicha aloxida guruxlarga bo’linadi:
• maqsadli ko’rsatkich bo’yicha
• bozor turiga ko’ra
• foydalanishga tayyorligiga ko’ra
• iste’molchilar soniga qarab bo’linadi.
Xar bir xaridor uziga ekkan tovarni sotib oladi, istehmolchilar esa raqiblar tovariga nisbatan ko’proq ijtimoiy extiyojlariga mos keluvchilarini tanlashadi. Shuning uchun raqobatbardoshlik (tanlangan bozorda tovarni sotish imkoniyati)ni faqat raqiblar tovarni solishtirish orqali aniqlash mumkin. Raqobatbardoshlik nisbiy tushuncha, aniq bozorga va unga kirish vaqtiga bog’liqdir.
Umuman, tovarlar xilma-xil boʻlganda naflilik pasayishga moyil boʻladi. Tovarlarning naf keltirish xususiyati — isteʼmol etish jarayonida isteʼmolchida qoniqish hosil eta olishi, yaʼni xaridorning individual didiga qarab ehtiyojni qondira olishidir. Tovarning naf keltirishi qanchalik yuqori boʻlsa, shunchalik narxning qiymatdan uzilishi ham yuz beradi. Ammo bunday hol kam uchraydi, chunki tovarlar gʻoyat koʻp boʻlganidan ayrim tovarlar nafliligi oʻta yuqori boʻlmaydi, oʻrinbosar tovarlardagi naflilik uni tutib turadi.

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati:

1. 
   O’zbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005)
   
2. 
   Samuelson P.A., Nordxauss V.d., Ekonomika, M., 2000
   
3. 
   Karimov I.A. “O’zbekiston bozor munosabatlariga o’tishning o’ziga xos yo’li”
   
4. 
   O’lmasov A., VAhobov A. Iqtisodiyot nazariyasi
   

Foydalanilgan saytlar ro’yxati:

1. 
   https://uz.m.wikipedia.org
   
2. 
   https://uztext.com
   
3. 
   https://www.fayllar.org
   
4. 
   http://hozir.org