Tovush nurlantirgichning konstruktsiyasi va ishlash printsipi

, (34)

• , (34)
• bunda ρs – tovush tebranishlari tarqalayotgan muhitning akustik qarshiligi;
• γ – tovush nurlantirgichining yo’nalganlik koeffitsienti.
• Bu usul faqat yassi akustik to’lqinlar bilan o’lchashda qo’llaniladi. SHuning uchun bu o’lchashlarni o’lchash o’zgartkichidan uzoq maydonda o’tkazish mumkin, binobarin, bunday masofalarda akustik to’lqinni yassi to’lqin deb xisoblasa bo’ladi.
• 17-rasmda suyuqlik muhitida akustik maydonlarning energetik xarakteristikalarini o’lchashga mo’ljallangan akustik vattmetrning konstruktiv sxemasi tasvirlangan.

Ushbu o’lchash qurilmasida tovushning bosimi pьezokeramik materialdan ishlangan sferik gidrofon yordamida, tovushning tebranish tezligi esa sferik qobiqda joylashgan ikkita pьezoelektrik akslerometrlar yordamida o’lchanadi. Tovush o’zgartkichi chiqishidagi signal integrallovchi zanjirga uzatiladi va u analog raqamli o’zgartkichda o’zgartirilib, suyuq kristalli indikator yordamida o’lchanadi. O’lchash qurilmasi kalorimetrik usulda darajalanadi. Akustik intensivlikning 0-100 Vt/m2 diapazonida o’lchash qurilmasining shkalasi to’g’ri chiziqli bo’ladi. Sferik gidrofonning diametri 10 mm bo’lib, 4-20 kGts chastota diapozonida uning chastota xarakteristikasi to’g’ri o’lchovli xarakterga va yuqori o’lchash aniqligiga ega bo’ladi.
Tovush nurlantirgichining akustik quvvati uning elektr quvvati bilan foydali ish koeffitsienti orqali bog’langan (f.i.k.). Elektroakustik o’zgartkichlar elektromexanik energiya o’zgartkichlari kabi quyidagi f.i.k. lari bilan xarakterlanadi:
a) elektroakustik f.i.k. sarflangan elektr quvvatning qancha qismi tovush nurlantirgichning foydali quvvatga aylanishini ko’rsatadi, ya’ni

Tovush to’lqinlarining intensivligini o’lchash.

• Tovush to’lqinlarining intensivligini o’lchash bilvosita xarakteristikalar bo’yicha amalga oshiriladi, jumladan, tovush bosimi, radiatsion bosimni o’lchash bilan, absolyut kalorimetrik usullar va termoelektrik kurilmalarni qo’llash asosida amalga oshiriladi.
• Tovush maydonini o’rganishda eng muhim xarakteristikalardan biri-bu tovushning intensivligi bo’lib, uning qiymati tovush amplitudasining kvadratiga proportsional, biroq muhitning akustik qarshilik kattaligiga teskari proportsionaldir.

Tovush intensivligini o’lchashning juda aniq usullaridan biri-bu radiometr yordamida radiatsion bosimni o’lchashdan iboratdir

• Tovush intensivligini o’lchashning juda aniq usullaridan biri-bu radiometr yordamida radiatsion bosimni o’lchashdan iboratdir