Transport vositalarini loyihalash va hisoblash

Aylanma tebranishlarni so'ndiruvchi prujinalar 
soni odatda 6 
ta 
yoki 8 ta boiishi mumkin. Prujinaning parametrlari: 
prujina simining diametri - dpr =3-4mm 
prujina chulg‘amining o‘rtacha diametri - Z>=15-18mm 
to iiq chulg‘amlar soni - 5-6 ta 
prujinaning bikrligi - 100-30 i
Bitta prujinaga ta’sir etuvchi maksimal kuch quyidagicha 
aniqlanadi:
p / 
_ M r rjn.v 
ШвЛ'Р
*
m
ЩГ
bu yerda:
V
- prujinaga ta’sir etuvchi kuch qo‘yilgan radius 
V r 
- so'ndiruvchi prujinalar soni
So'ndiruvchi prujinadagi kuchlanish quyfdagicha aniqlanadi: 
bu yerda:
-prujina chulg‘amining egriligini hisobga oluvchi koefYitsient
55

---

4с - X 0,615 
ккЕ ~ 4 с - 4 4 с 5
A jratish richaglarida egilishdagi kuchlanish hosil bo‘ladi va 
quyidagicha aniqlanadi:
Pf I
e
= _ iJ 2 i
W
. Ы = 3 0 0 MPa.
bu yerda: 
p
'v- ilashish muftasini ajratishdagi siquvchi prujinalar kuchi; 
/-xavfli qirqimgacha masofa; 
ir -ajratish richagining uzatishlar soni; 
np -ajratish richaglari soni; 
wa -egilishga qarshilik momenti;
Yetaklanuvchi disk gupchagining shlitsalarida ezilishdagi va 
qirqilishdagi kuchlanishlar hosil bo‘ladi;
Ezilishdagi kuchlanish:
_
Рд
FOgt
bu yerda: R^, - shlitsalarga ta’sir etuvchi kuch: Rsh = Mktaxfi/rsl.; r cp= 
(d„ + dv)/4;
F  -shlitsalarning umumiy yuzasi; F  = 0,5(dn + dv) 
lSh- shlitsalarning uzunligi 
iSh- shlitsalar soni
«„,-shlitsalar ilashishining aniqlik koeffitsiyenti 
d„-shlitsaning tashqi diametri 
dv- shlitsaning ichki diameri
Qirqilishdagi kuchlanish:
P
T = 
7
bu yerda: bs/, - shlitsaning eni
Ilashish muftasining shataksirashdagi ishi quyidagi empirik 
formula orqali aniqlanadi:
56

---

: bu yerda: Mkmax - dvigatelning maksimal burovchi momenti 
Ja - avtomobilning inersiya momenti
: 
j
- 
! 
' 
ui 
' bu yerda: я -aylanuvchi massalarni hisobga olish koeffitsiyenti 
( S =1,04+0,04 Ukp)
Ma -avtomobilning massasi 
rk - g'ildirak radiusi 
L/(p-transmissiyaning uzatishlar soni
a,-dvigatel tirsakli valining burchak tezligi (а),=0,75<ул -dizel 
dvigatellari uchun,
а>,=~+50^ -karbyuratorli dvigatellari uchun)
b- koeffitsient (6=0,72, 6=1,23)
; 
-avtomobil qo‘zg‘alayotgandagi harakatlanishga qarshilik mo­
menti (uzatmalar qutisining yetakchi valiga keltirilgan)
v 
U -n
vp 
Imp
bu yerda: G^-avtomobilning og‘irlik kuchi 
ц /- yo‘lning qarshilik koeffitsienti 
rd- g‘ildirakning dinamik radiusi 
Utr- transmissiyaning uzatishlar soni 
r!,v - transmissiyaning FIK
Ilashish muftasining solishtirma shataksirash ishi quyidagicha 
aniqlanadi:
Lbo ~ L b / s
buyerda: FN s - friktsion qoplamalarning umumiy yuzasi 
[Lb0] = 50...70 Dj/sm2 -yengil avtomobillar uchun;
[Lb0] = 15... 120 Dj/sm2-y u k avtomobillari uchun;
[Lb0] = 10...40 Dj/sm2-avtobuslar uchun;
Ilashish muftasining ortiqcha qizishi uni ishdan chiqaradi. 
Hashish muftasining bir marta qo‘shilgandagi qizishi quyidagicha aniq­
lanadi:
ДТ= 
[ДТ] =10...15°S.
bu yerda:
57

---

у- issiqlikni tarqalish koeffitsienti (у = 0,5 - bir diskli ilashish 
muftasi uchun; у = 0,25 - ikki diskli ilashish muftasi uchun);
- 
detaining massasi 
Sdet - detaining issiqlik sig‘imi