Turistik mahsulotlar

Turistik mahsulotlar

Ismoilov Davronbek

Turistik mahsulot tushunchasi va mohiyati

• Turizmdagi marketing aralashmasining eng muhim tarkibiy qismi bu turizm mahsulotidir. Ushbu kontseptsiyani aniq talqin qilishning iloji yo’q.
• Turistik markazning turistik mahsuloti tabiiy va texnogen resurslar, turistik, transport va ijtimoiy infratuzilma korxonalari, ular asosida yaratilgan marshrutlar va sayohatlar kombinatsiyasi bo’lishi mumkin. Sayyoh uchun sayohat bu o’ziga xos xizmatlar to’plami tomonidan qo’llab-quvvatlanadigan taassurotlar, sarguzashtlar, tanishlar, sog’liq, biznesni kengaytirish imkoniyatidir.

Turoperator amaliyotida asosiy turistik mahsulot tur hisoblanadi.
Tur – bu bitta paket sifatida sotiladigan bir qator xizmatlarga ega bo’lgan ma’lum yo’nalishlar bo’ylab sayohat. To’plamga mehmonxona, transport, ekskursiya, maishiy, kommunal xizmatlar, tibbiy, vositachilik xizmatlari, oziq-ovqat, viza va sug’urta va boshqalar kiradi.
Ekskursiyalar guruh yoki individual asosda amalga oshiriladi.
Guruh safaribu bir necha kishining bitta marshrut, dastur, shartlar va xizmatlar to’plami bo’ylab sayohati. Guruh a’zolari sonining me’yorlarini firmaning o’zi belgilaydi. Bu arzonroq sayohatlar, ammo ularning tashkil etilishi sotuv boshlanishidan ancha oldin boshlanadi. Shaxsiy tur sayyohga ko’proq mustaqillikni ta’minlaydi. Ammo yuqori narx tufayli ular ommaviy sayyohlar uchun mavjud emas.

Ko’pgina tadqiqotchilar turistik mahsulotning xususiyatlariga murojaat qilishadi:

• 1) Murakkablik - Turistik mahsulot – bu 11 ta qatlam va xizmatlarning majmuasi bo’lib, ular o’rtasida o’zaro aloqalar tizimi mavjud. Turoperatorning asosiy marketing funktsiyasi bitta butunlik – tur yaratish maqsadida turli ishlab chiqaruvchilarning harakatlarini muvofiqlashtirishdan iborat. Bozorda turistik mahsulotni targ’ib qilish, shuningdek, ishlab chiqaruvchilar, vositachilar, davlat va mintaqaviy hokimiyat organlari va jamoat tashkilotlarining sa’y-harakatlarini talab qiladi.

• 2) Hissiylik - Turist, qoida tariqasida, uni iste’mol qilish paytida haqiqiy turistik mahsulotni ko’rish yoki tatib ko’rish imkoniyatiga ega emas.

Turistik mahsulotning bir qismi bo’lgan har bir xizmat turlicha sezgirlik darajasiga ega. Ba’zan bu mutlaqo bema’ni, ammo ko’pincha uni aniq moddiy narsalardan ajratib bo’lmaydi. Ovqatlanish kompaniyasining xizmati to’liq moddiy mahsulot – oziq-ovqat, turar joy kompaniyasining xizmati – dushdagi issiq suv, toza choyshab va chiroyli ichki makon kabi moddiy tushunchalar bilan bog’liq.
Shuning uchun turizm sohasidagi marketologlarning muhim vazifasi bu xizmatlarni moddiylashtirish, ya’ni ular bilan bog’liq bo’lgan moddiy ob’ektlarni ko’rsatishdir. Buning uchun ko’plab ko’rgazmali vositalar mavjud – xaritalar, fotosuratlar, rasmlar, televizion va kino kliplar, virtual displey. Axborot taqdimotining vizual va matnli shakllarining kombinatsiyasi sayyohlik mahsulotini maksimal darajada moddiylashtirishga imkon beradi.

Kompleks turistik mahsulot

• Kompleks turistik mahsulot – tur – turoperator tomonidan iste’mol jarayoni boshlanishidan ancha oldin ishlab chiqilgan, shu bilan birga ekskursiya tarkibiga kiruvchi individual turistik xizmatlarni ishlab chiqarish ularni iste’mol qilishdan ajralmaydi. Turist ishlab chiqarish vaqtida turistik mahsulotning deyarli barcha tarkibiy qismlarini iste’mol qiladi (faqat istisnolar – mijozning mavjudligini talab qilmaydigan xizmatlar). Xizmat ko’rsatuvchi xodimlar iste’molchi bilan doimiy aloqada bo’lib, uning reaktsiyasini kuzatish va mijozning talablariga moslashuvchan munosabatda bo’lish qobiliyatiga ega. Aksincha, turist xodimlar vakilini ishonchli ma’lumot manbai deb biladi, uni sotib olingan turning bir qismi sifatida qabul qiladi.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT !!!