Turkiyada turizm

Turkiyada turizm

Turkiyada ushbu xizmat koʻrsatish sohasini rivojlantirish uchun barcha shart-sharoitlar mavjud: uni toʻrtta dengiz (O'rta yer dengizi, Egey, Marmara va Qora) yuvib turadi, sohilida subtropik O'rta yer dengizi iqlimi (sohil chizigʻi uzunligi 7200 km, 355 ta plyaj mavjud)); 700 ming oʻringa moʻljallangan 2870 ta mehmonxona[1], termal buloqlar soni boʻyicha Yevropada ikkinchi va dunyoda yettinchi oʻrinda turadi (1300 ta), koʻplab diqqatga sazovor joylarga ega (qadimgi Yunoniston va Rim shaharlari xarobalari, jumladan, afsonaviy Troya, Vizantiya va Usmonli imperiyalari davridagi yodgorliklar).

Turkiya deganda ko‘pchilikning ko‘z oldiga Qora va O‘rtayer dengizi sohillari, Antaliya kurortlari, antik davr yodgorliklari, va albatta, mazali turk taomlari keladi. Uzoq yillardan buyon jahon turizmining ajralmas va eng mashhur yo‘nalishi bo‘lgan ushbu mamlakat sayohatchilar orasida juda mashhur. 

Mashhur sayohat markazlari:

• Antaliya
• Yon
• Marmaris
• Alaniya
• Kash
• Kemer
• Bodrum

2015-2016 yillarda turizm

2015-yilda (va keyingi 2016-yilda) Turkiyaning F-16 qiruvchisi Suriyada Rossiyaning Su-24 samolyotini urib tushirgach, turk turizm sohasidagi vaziyat keskin oʻzgardi va shundan keyin Rossiya-Turkiya munosabatlari yomonlashdi [6]. Fevral oyida maʼlum boʻlishicha, rossiyalik sayyohlarning yoʻqligi va Yevropadan kelayotgan sayyohlar sonining sezilarli darajada kamaygani turk mehmonxonachilarini 1300 ga yaqin mehmonxonani sotuvga qoʻyishga majbur qilgan (ularning umumiy qiymati 10 milliard yevroga yaqinlashmoqda). Kichik oilaviy mehmonxonalar va ulkan hashamatli mehmonxonalar ham sotildi. 2016-yilning bahorida mehmonxona narxlari tushib ketdi.

Ushbu chorakdagi harajatlarning 8 mlrd 855 mln 369 ming dollarini shaxsiy harajatlar, 2 mlrd 536 mln 299 ming dollarini esa, sayohat uchun sarflangan harajatlarni tashkil qiladi.

Ziyoratchilarning kishi boshiga tushgan o’rtacha harajati 684 dollar, xorijlik sayyohlarning o’rtacha harajati 634 dollar, xorijda yashovchi vatandoshlarning o’rtacha harajati esa, 900 dollarni tashkil qiladi.

Turkiyadan jo’nab ketgan ziyoratchi soni ushbu chorakda 38.1% bo’lib, 16 mln 663 ming 265 nafarni tashkil qildi.

Bularning 82.6%ini xorijliklar tashkil qiladi, bu esa 13 mln 770 ming 308 kishi demakdir.

17.4%ini esa xorijda yashovchi vatandoshlar tashkil qiladi, bu esa 2 mln 892 ming 957 kishi demakdir.

Xorijga sayohat qilgan Turkiya fuqarolari soni o’tgan yilning ayni choragiga ko’ra, 12.5% oshgan holda, 2 mln 514 ming 317 kishini tashkil qildi.

Bularning kishi boshiga tushgan o’rtacha harajati 621 dollar atrofida.

Kino va turizm

• Haqiqatan ham, Yevropa va Osiyoni bogʻlab turuvchi Istanbul shahrida koʻradigan, tomosha qiladigan manzillar, ziyoratgohlar koʻp. Lekin sulton Mahmud tomonidan salkam 7 gektar yerda bunyod etilgan “Toʻpqopi” saroyini koʻrmasdan ketsangiz, bu ulkan kentga kelganingiz bekor. Buning sababi oʻsha “Muhtasham yuz yil” filmi.
• Turkiyada turistlar oqimini koʻpaytirishda, shubhasiz, “Muhtasham yuz yil”ning mantiqiy davomi boʻlgan “Koʻsem” serialining ham alohida oʻrni bor. Sayyohlar aynan Koʻsem, uning farzandlari va nevaralari qabrlarini ziyorat qilish uchun ham Turkiyaga, Istanbulga borishadi.

Turkiyada dam olayotgan sayyohlar soni o’sib bormoqda. Bu yilgi ko’rsatkich o’tgan yilga qaraganda 12 foizga yuqori.

“Tranzit juda ham oson. Vizani aeroportning o’zida tez olasiz. Turklar juda ham do’stona xalq”, - deydi bangladeshlik Avem Choudxari.

Turkiya Turistik agentliklar uyushmasiga ko’ra, millionlab xorijiy sayyohlar Turkiyada dam olishni afzal ko’radi.

“G’arblik turistlar yana Turkiyaga qatnamoqda. Ularning soni oshgan. Yanvardan iyul oyiga qadar 21,6 million sayyoh mamlakatimizga tashrif buyurdi”, - deydi uyushma rahbari Firuz Bog’liqoya.

Turizm sohasi vakillariga ko’ra, sanoat siyosiy beqarorlikka qaramay gurkiramoqda.

“Sayyohlarning ko’paygani faqat liraning arzonlashganidan emas. Chet elliklar barcha shart-sharoitlari bor go’zal mamlakatda dam olishni istaydi. So’nggi bir-ikki yildan beri kuzatilayotgan siyosiy tortishuvlar sabab Turkiya yevropaliklardan olislashgan edi, ammo endi ular bundan yaxshiroq joy yo’qligini anglashdi”, - deydi Firuz Bog’liqoya.

Uzoq yillir davomida amalga oshirilgan va hozir ham to‘xtovsiz davom etayotgan islohotlar natijasida bugungi kunda turizm iqtisodiyotining muhim va serdaromad yo‘nalishiga aylandi. Turkiya turistlar tashrifi bo‘yicha dunyoda oltinchi va undan olinadigan daromad bo‘yicha 14-o‘rinda turadi. Masalan, ushbu soha yiliga davlatga o‘rtacha 30 mlrd dollardan ortiq daromad keltiradi.