Turkm dili-7 2017. indd

Deňdeş agzalaryň sintaktik derňew edilişi:

Deňdeş agzalary sözlemden tapmak.

2. 
   Deňdeş agzalaryň görnüşleri:
   
   1. 
      deňdeş eýeler;
      
   2. 
      deňdeş habarlar;
      
   3. 
      deňdeş aýyrgyçlar;
      
   4. 
      deňdeş doldurgyçlar.
      
3. 
   Deňdeş agzalaryň baglanyşy:
   
   1. 
      äheň arkaly;
      
   2. 
      baglaýjy kömekçiler arkaly.
      
4. 
   Deňdeş agzalaryň jemleýji sözler bilen gelişleri.
   
5. 
   Deňdeş agzalaryň sözlemdä ki hyzmaty.
   

113. 
     nji gönükme. Deňdeş agzalary sintaktik derňew ediň.
     

… Bu ýagdaý her bir ýigitden edermenlik, mertlik, gaýduwsyzlyk, at-ýaragy işletmäge ezberlik talap edýär. Şonuň üçin-de, türkmen halky uly baýlyga eýe bolan dürli žanrdaky folklor eserlerini-de, il arasynda giňden ýaýran eposlaryny-da, gahrymançylykly dessanlaryny-da, çe- per edebiýatyny-da yurt goragyna, il-günüň bähbitlerine uýgunlaşdyrypdyr. Halkyň, ýurduň goranmagy bilen baglanyşykly dörän eserleriň biri-de meşhur «Görogly» eposydyr. (M. Kösäýew «Edebiýat barada söhbet»).

113. 
     nji gönükme. Türkmen nusgawy şahyrlarynyň goşgu- laryndan alnan bentleri okaň. Deňdeş agzalary tapyň. Olaryň sözlemdäki hyzmatyny düşündiriň.
     

Köňüller, ýürekler bir bolup başlar Tartsa ýygyn, erär topraklar,daşlar, Bir suprada taýýar kylynsa aşlar
Göteriler ol ykbaly türkmeniň. (Magtymguly).
Jereniň balasyn baksaň, bejerseň, Suw ýerine şeker-şerbetler berseň, Höregine gül garyp, bir güni görseň,
Watandan el götär «çöl» sesin aňsa. (Mollanepes).
Ärden öndüm, ärlik bilen öler men,
Kim dostum, duşmanym – parhyn biler men, Söweşde aglaman, şat men, güler men,
Namart bolup, dünýä inmenem begler! (S. Seýdi).

113.