Türkmenbaşy adyndaky türkmenistan milli golýazmalar instituty

TUTUŞ-MÜSLIM GÖREŞI 
Tutuşyň gabawdan çekilip Damaska — Atsyza 
kömege gitmeginden peýdalanan Halabyň meşhur 
adamlary Mosul walysy Müslime ýörite çapar iberip 
«Şäheri oňa tabşyrmak isleýändiklerini» habar berdiler. 
Şeýle hem şäheriň Tutuş tarapyndan alynmak 
mümkinçiliginiň bardygyny aňýan emir Sabyk hem 
Müslime bir hat iberip «Tutuşa garşy birleşmäge» 
çagyrýar we oňa Hama, Magarratun-Nugman we 
Kefertap şäherdir galalary bermegi boýun alýar. Şeýle-
de bolsa, özüniň tabyn bolany Soltan Mälik şadan bidin 
Halaby golastyna almaga gaýraty çatmady. Müslimiň 
aýaly Soltanyň dogany Safyýa Hatyndy. Ol ogluny 
Yspyhana iberip «Seljuk döwletiniň hazynasyna ýylda 
300 müň altyn tölemäge» boýun bolup Halaby 
golastyna almagy başardy. Müslim wagt ýitirmän 
goşuny bilen bile Halabyň öňüne geldi (1080-nji ýylyň 
Oguz aýy) we «şäheri tabşyrmaklyklaryny» talap etdi. 
Şäheriň kethudalarydyr ýaşulularynyň goldamagyna 

---

76 
garamazdan emir Sabyk Halaby bermekden gaça 
durdy. Şeýle-de bolsa Halabyň kethudasy aradan köp 
wagt geçmänkä, Müslim bilen ylalaşyk baglaşyp onuň 
şähere girmegine mümkinçilik döretdi. Emma emir 
Sabyk şäheriň içindäki galada gizlenip garşylyk 
görkezmäge başlady. Ýöne aradan salym geçmänkä, 
Sabyk bilen geçirilen gepleşiklerden soňra içki gala 
hem boýun egdi (1080-nji ýylyň Garaşsyzlyk aýy). 
Şeýlelikde, 1060-njy ýyldan bäri Halaba we onuň 
töweregine 
häkimlik 
eden 
Mirdasogullarynyň 
dolandyryşy tamamlandy. Halaby we etrabyndaky örän 
möhüm galalardyr goranyş ýerlerini eýelän Müslim 
geçirilen çäreler barada syýasy we harby taýdan özüniň 
tabyn bolan hökümdary Mälik şa maglumat berdi. Şol 
wagtlar, Müslim Demirgazyk Yrakdan başga-da 
Demirgazyk Siriýany hem golastyna alyp, özüne 
degişli topraklaryň çäklerini has-da giňelden bolsa, 
Orta Siriýa we Palestina häkim bolan Tutuş özüniň 
tabyn bolan Beýik Seljuk döwleti bilen gatnaşygyny 
keseňkirläpdi. Şeýlelikde, Müslimiň, Tutuşyň Siriýa-
daky we Palestinadaky türkmen hökümetiniň ýerine 
arap hökümetini gurmak hyýalyny durmuşa geçirmäge 
başlandygy belli bolýar.