Turli jinsli sistemalarni ajratish

G2 = G1 ( 1 – X1 / X2 )
CHo’kish yuzasi umumiy holda quyidagi tenglamadan topiladi:
CHo’ktirish qurilmalarining balandligi odatda hisobga olinmaydi va 2,5 - 3,5 m ga teng deb olinadi.

Ajratish usullari

• Ajratish usullari
• Texnikada turli jinsli sistemalarni tashkil etuvchi fazalar yoki komponentlarga ajratish to’g’ri keladi. Ajratish usullarini tanlashda turli jinsli sistemani tashkil etuvchi fazalarning holatiga, qattiq yoki suyuq zarrachalarning o’lchamiga, fazalar o’rtasidagi zichliklar farqiga, muhitning qovushqoqligiga ahamiyat berish kerak.
• Kimyoviy texnologiyada turli jinsli sistemalarni ajratish uchun quyidagi gidromexanik usullardan foydalaniladi:
• 1) cho’ktirish, 2) filtrlash, 3) tsentrifugalash, 4) suyuqlik yordamida ajratish.
• Og’irlik kuchi, inertsiya kuchlari yoki elektrostatik kuchlar yordamida suyuqlik va gazsimon turli jinsli sistemalar tarkibidagi qattiq yoki suyuq zarrachalarni ajratish cho’ktirish deb ataladi.
• Agar cho’ktirish og’irlik kuchi ta‘sirida borilsa, bu jarayon tindirish deb yuritiladi. Tindirish asosan turli jinsli sistemalarni birlamchi ajratish uchun ishlatiladi.
• Filtrlash - suyuq va gazsimon aralashmalarni g’ovaksimon to’siq filtr yordamida ajratishdan iborat. Filtrlash bosim yoki markazdan qochma kuch ta‘sirida olib boriladi va asosan suspenziya hamda changlarni to’la tozalash uchun ishlatiladi.
• Tsentrifugalash - suspenziya va emulsiyalarni markazdan qochma kuchlar ta‘sirida yaxlit yoki g’ovaksimon to’siqlar yordamida ajratish jarayonidir.
• Suyuqlik yordamida ajratish usuli deb gaz tarkibida bo’lgan qattiq zarrachalarni biror suyuqlik ishtirokida ushlab qolish jarayoniga aytiladi. Bu jarayon og’irlik yoki inertsiya kuchlari ta‘sirida olib boriladi va gazlarni tozalash uchun ishlatiladi.

Fazalarning fizik holatiga ko`ra turli jinsli sistemalar quyidagi guruhlarga bo`linadi:
Suspenziya – suyuq va qattiq modda zarrachalaridan tashkil topgan aralashmalar.
Emulsiya – ikki xil o`zaro aralashtirilgan suyuqliklardan iborat bo`lib, bunda birinchi suyuqlikning ichida ikkinchi suyuqlikning tomchilari tarqalgan bo`ladi.
Ko`piklar – o`z tarkibida gaz pufakchalari tutgan sistemalar.
Changlar – o‘z tarkibida qattiq moddaning mayda zarrachalarini (3...70 mkm) tutgan gaz sistemalar.
Tutunlar – tarkibida o‘lcham 0,3…5 mkm ga tеng bo`lgan qattiq modda zarrachalarini tutgan sistеmalar.
Tumanlar – suyuq va gaz fazalaridan tashkil topgan sistеmalar. Chang, tutun va tumanlar aerodispеrs sistеmalar (yoki aerozollar) dеyiladi.
Har xil fazalardan tashkil topgan aralashmalar turli jinsli sistemalar deb ataladi. Har qanday turli jinsli sistemalar ikki yoki undan ko`p fazalardan tashkil topgan bo`ladi. Zarrachalari juda maydalangan holatdagi faza dispers yoki ichki faza deyiladi. Dispers faza zarrachalarini o`rab olgan faza esa dispersion yoki tashqi faza deyiladi.
Cho`ktirish usuli suspеnziya, emulsiya va changli gazlarni ajratish uchun ishlatiladi. Cho`ktirish tеzligi kichik bo`lgani uchun bu usul asosan turli jinsli sistеmalarni birlamchi ajratish uchun qo`llaniladi.
Cho`ktirish jarayoni changli gazlar, suspеnziya va emulsiyalar tarkibidagi mayda qattiq zarrachalarning og`irlik kuchi ta'sirida apparat tubiga cho`kishiga asoslangan. Cho`ktirish jarayonlari tindiruvchi apparatlarda olib boriladi.
Cho‘ktirish tezligini aniqlash uchun alohida olingan sharsimon qattiq zarrachalarning suyuqlik muhitida erkin cho‘kishini ko‘ramiz. Bunda zarrachalarga og‘irlik kuchi G, ko‘tarish kuchi A va muhitning qarshilik kuchi R ta‘sir qiladi.