Turli tillardagi fonetik hodisalar

Turli tillardagi fonetik hodisalar

REJA

• 
  O`zbek tilidagi fonetik o`zgarishlar.
  
• 
  Turk tilidagi tovush o`zgarishlar.
  
• 
  Fonema tushunchasi va fonemalar soni.
  

O`zbek tilidagi fonetik o`zgarishlar

• 
  O`zbek tilidagi fonetik o`zgarishlar
  
• 
  Nutq jarayonida turli xil so`zlarda tovush o`zgarishlari vujudga kelishi mumkin.
  
• 
  Tovush o`zgarishlari turlicha bo`lishi mumkin.
  
• 
  Jumladan, tovush tushishi, tovush almashinishi, tovush ortishi, tovush ikkilanishi kabilar.
  
• 
  Bunday tovush o`zgarishlari pozitsion va kombinator tovush o`zgarishlariga bo`linadi.
  Kompozitsion o`zgarishlar
  

akkomodatsiya
disimilatsiya
metateza

Diereza

assimilatsiya

Masalan: til oldi unlilari (a, e, i) til orqa undoshlari (q, g`, x) ning talaffuz etilishiga muvofiqlashib orqaga siljiydi.

Masalan: til oldi unlilari (a, e, i) til orqa undoshlari (q, g`, x) ning talaffuz etilishiga muvofiqlashib orqaga siljiydi.
Kombinator tovush o`zgarishlari

Kombinator ( lot. Combinare – qo`shmoq, birlashtirmoq) o`zgarishlar yonma- yon tovushlarning o`zaro ta`sirlashuvi natijasida yuzaga keladi.
Akkomodatsiya- (lot. Accomodatio-moslashish) – yonma-yon turuvchi 2 tovush (unli va undosh) artikulatsiyasining qisman moslashishi.

Assimilatsiya – yonma-yon kelgan ikki tovushning o`zaro o`xshashga aylanishi.

• 
  Assimilatsiya – yonma-yon kelgan ikki tovushning o`zaro o`xshashga aylanishi.
  
• 
  Mas: ketdi – ketti, sizsiz - sissiz
  
• 
  Dissimilatsiya – yonma-yon kelgan ikki tovushnining aksincha noo`xshashga aylanishi.
  
• 
  Mas: maqsad - maxsat
  
• 
  Metateza – yonma-yon kelgan iki tovushnining o`zaro o`rin almashinishi.
  
• 
  Mas: tuproq – turpoq, daryo – dayro
  
• 
  Diareza – (yun. Diaresis – ajralish, bo`linish) muayyan talaffuz sharoiti tufayli so`z tarkibidagi tovushlarning tushib qolishi.
  
• 
  Mas: pastqam - pasqam
  Pozitsion o`zgarishlar
  

sinkopa
apakopa
Eliziya
Sinerezis
Epenteza
epiteza
Prokopa
proteza