Turli tillardagi fonetik o‘zgarishlar Turli tillardagi fonetik o`zgarishlar

Turli tillardagi fonetik o‘zgarishlar

Turli tillardagi fonetik o`zgarishlar

O`zbek tilidagi fonetik o`zgarishlar.

Turk tilidagi tovush o`zgarishlar.

O'zbek tilidagi fonetik o'zgarishlar

• Nutq jarayonida turli xil so`zlarda tovush o`zgarishlari vujudga kelishi mumkin.
• Tovush o`zgarishlari turlicha bo`lishi mumkin.
• Jumladan, tovush tushishi, tovush almashinishi, tovush ortishi, tovush ikkilanishi kabilar.
• Bunday tovush o`zgarishlari pozitsion va kombinator tovush o`zgarishlariga bo`linadi.

Kompozitsion va pozitsion o'zgarishlar

• akkomodatsiya
• disimilatsiya
• metateza
• assimilatsiyadiereza
• Pozitsion o`zgarishlarprokopa
• sinkopaapakopa
• eliziyasinerezis
• protezaepenteza
• epiteza

Kombinator tovush o'zgarishlari

• Kombinator tovush o`zgarishlari
• Kombinator ( lot. Combinare – qo`shmoq, birlashtirmoq) o`zgarishlar yonma- yon tovushlarning o`zaro ta`sirlashuvi natijasida yuzaga keladi.
• Akkomodatsiya- (lot. Accomodatio-moslashish) – yonma-yon turuvchi 2 tovush (unli va undosh) artikulatsiyasining qisman moslashishi.
• Masalan: til oldi unlilari (a, e, i) til orqa undoshlari (q, g`, x) ning talaffuz etilishiga muvofiqlashib orqaga siljiydi.

Türk tilidagi tovush o'zgarishlari

• Turk tilidagi [d] tovushi til oldi, portlovchi, shovqinli, jarangli tovush
• bo‘lib, uning artikulyatsiya o‘rni xuddi jarangsiz [t] tovushi kabidir.
• Turk tilidagi [g] tovushi til orqa, portlovchi, shovqinli, jarangli undosh
• tovush bo‘lib, artikulyatsiyasi xuddi [k] tovushi kabidir.
• Turk tilidagi [v] tovushi lablanish, sirg‘aluvchi, shovqinli, jarangli
• undosh tovushdir. [v] tovushining artikulyatsiya o‘rni xuddi [f] tovushi kabidir

E`tiboringiz uchun rahmat!