Turon nashr

9-расм. Бизнес циклнинг айланиши¹⁰⁰

Расмдаги С нуқтасида иқтисодиёт цикли тикланиш фазасига етди. Бир марта бошланган тикланиш босқичи ишончни қайтаради. Иқтисодиёт аста- секинлик билан тикланади. Чиқиш, бандлик ва даромад барчаси кўтарила бошлайди. Кўтарилган ишлаб чиқариш, сотиш ва фойда даражаси самарадорлигига олиб келади, ва янги инвестициялар амалга оширилади. Талабнинг ўсиб бораётган даражаси ишлаб чиқаришни кўпайтириш орқали қондирилиши мумкин. Мавжуд имкониятлар ишга солинади ва ишсиз аҳоли бандлик даражаси ўсади. Ўртача нарх даражаси қолади доимий ёки аста-секин кўтарила бошлайди.

Қайта тиклаш босқичида янги материаллар ва машиналарни сотиб олиш бўйича қарорлар қуйидаги афзалликларга олиб келиши мумкин. Янги технологиялардан самарадорлик ошади. Бу амалга оширилгандан сўнг тикланиш босқичида иқтисодий ўсишнинг нисбий тезлигини ошириши мумкин.
Қайта тиклаш давом этар экан, чиқиш даражаси trend йўлидан юқорига кўтарилиб, циклнинг портлаш (boom) босқичида Д нуқтасига етиб боради. Boom пайтида салоҳият ва меҳнат тўлиқ фойдаланилади.
Бу баъзи бир соҳаларда талабнинг ошишига эриша олмайдиган тўсиқларни келтириб чиқариши мумкин, масалан, улар захира қобилиятига эга эмаслиги ёки малакали ишчи кучининг айрим тоифаларига эга эмаслиги ёки асосий моддий маълумотларнинг етишмаслигига дуч келиши мумкин. Шунинг учун талабнинг янада кўтарилиши ишлаб чиқаришнинг кўпайиши билан эмас, балки нархларнинг ошиши билан қондирилади. Умуман олганда, бизнес фойдали бўлади, озгина фирмалар йўқотишларга дуч келишади. Келажак тахминлар жуда оптимистик ва юқори инвестиция харажатлари даражаси бўлиши мумкин.
Иқтисодий фаолият даражаларининг кенг тебранишлари жамиятнинг умумий иқтисодий фаровонлигига зарар етказмоқда, деб таъкидлаш мумкин. Воом даврларига ҳамроҳ бўлган инфляция ва спекуляция улар аҳолининг турли қатламларига таъсирида тенгсиз бўлиши мумкин, савдо циклининг пастки қисми эса юқори ишсизликни келтириб чиқариши мумкин. Ҳукуматлар, одатда, кенг ўзгарувчан савдо циклининг бузилишларидан қочишга ҳаракат қилиб, иқтисодий тизимни барқарорлаштиришга интилишади.¹⁰¹