Tutashtiruvchi o'tkazgichlar (simlar) majmui

Muhammad al-Xorazmiy nomidagi
Toshkent Axborot Texnologiyalari Universiteti Urganch filiali
Kompyuter Injiniringi fakulteti
Elektronika va sxemalar fanidan mustaqil ish

Guruh: 962 - 21
Bajardi: Haqnazarova Sevara


Urganch - 2023

Mavzu: Operatsion kuchaytirgichlarning asosiy parametrlari va xususiyatlari

Reja:

1. 
   Operatsion kuchaytirgichlar
   
2. 
   Operatsion kuchaytirgichlarning teng davri
   
3. 
   Uch kaskadli OK funfsianal sxemasi
   
4. 
   OK parametrlari
   

Elektr zanjiri elektr energiyasi manbalari, qabul qilgichlari (iste'molchilari) va ularni bir-biriga tutashtiruvchi o'tkazgichlar (simlar) majmui. Elektr zanjiri tarkibiga ulabuzgichlar (viklyuchatellar), qayta ulagichlar (pereklyuchatellar), saqlagichlar, himoyalash va kommutatsiya (uzibulash) apparatlari, o'lchash va nazorat asboblari va boshqalar ham kiradi. Elektr zanjiri yordamida elektr energiyasi (elektromagnit energiya yoki zanjirida elektr toki, elektr yurituvchi kuch EYUK, potensiallar farqi mavjud bo'lgan boshqa tur energiya) uzatiladi, tarqatiladi hamda kuchlanishi pasaytiriladi yoki oshiriladi. Elekt energiyasi manbalarida biror turda gi energiya (suv, issiklik va boshqalar ener giyasi) elektr energiyasiga, qabul qil gichlar (iste'molchilar)da elektr ener giyasi issiqlik, mexanik va boshqalar tu| energiyaga aylantiriladi.

Elektr zanjiri rejim" (ish maromi) barcha qismalardagi tok va kuchlanish qiymatiga bog'liq bo'ladi. Elektr zanjiridagi tok, EYUK va kuchlanish o'rtasidagi munosabat Kirxgof qonunlari bilan tushuntiriladi (qarang Kirxgof koidalari). Elektr zanjiri o'zgaruvchan va o'zgarmas tok zanjirlariga bo'linadi. Elektr zanjirining asosiy elementlari: rezistor, induktivlik g'altagi, elektr kondensator va boshqalar.
Norton teoremasi bizga murakkab bir oqimni faqat bitta oqim manbai va parallel bog'langan qarshilikni o'z ichiga oladigan oddiy elektron moslama bilan almashtirishga imkon beradi.
Ushbu teorema nazariy va amaliy jihatdan juda muhimdir. Raqamli elektronika qiymati bo'yicha kvantlangan elektr signallarni uzatish, qayta ishlash va qabul qilishga m o‘ljallangan diskret EQ (DEQ)larni ishlab chiqish bilan shug'ullanadi. Kvantlash deb uzluksiz signalni uning alohida nuqtalardagi qiymatlari bilan alm ashtirish jarayoniga aytiladi. Natijada, DEQlar signallarning bir-biridan keskin farqlanuvchi ikkita sath bilan ish ko‘radi. DEQlarning afzalliklari: qurilmada sochiluvchi quw at kichikligi, elem entlar param etrlari nobarqarorlikka nisbatan sust bogianganligi, xalaqitbardoshligining yuqoriligi, axborot saqlash, uzatish va qayta ishlash kanallarida bir turdagi elem entlar qo‘llanishi, o ‘z navbatida, yuqori ishonchlilik, kichik oicham lilik va arzonlilikni ta ’minlaydi. Raqamli qurilmalar asosini ikkita turg'un (ochiq va berk) holatda ishlashi m umkin boMgan tranzistorli elektron kalitlar tashkil etadi. Sodda kalitlar asosida murakkabroq sxemalar: mantiqiy, bistabil, triggerli va boshqalar yaratiladi. Raqamli va analog qurilmalar xususiyatlarini, chiqish kattaligining kirish kattaligiga bog'liqligini ifodalovchi, uzatish xarakteristikalardan o ‘rganish qulay. Aniqlik uchun bunday kattalik kuchlanishdan iborat deb qabul qilingan. Analog va raqamli sxemalar inverslaydigan yoki inverslamaydigan bo'lishi mumkin. Inverslaydigan sxemalarda kirish kuchlanishining kichik qiym atlariga katta chiqish kuchlanishlari to ‘g ‘ri keladi, inverslamaydiganlarda esa — kichik kirish kuchlanishlariga kichik chiqish kuchlanishlar to ‘g‘ri keladi. Inverslaydigan sxemalarning an ’anaviy uzatish xarakteristikasi rasmda ko‘rsatilgan. Elektron sxema elem entlari param etrlarining tarqoqligi, temperaturaga bog‘liqligi yoki eskirishi hisobiga uzatish xarakteristika deformatsiyalanadi va u uch xil ko‘rinishdan biriga ega bo‘ladi (rasmdagi 1,2,3 — egri chiziqlar)
Inverslaydigan sxemaning uzatish xarakteristikasi.