Tuzuvchi: Maxsus fan o’qituvchisi O’lmasbek Xolmirzayev 2-son khm

9. Arifmetik mantiqiy qurilma vazifasini tashkil 
etuvchilar bilan tanishish
 
Arifmetik-mantiqiy qurilma axborotni o‘zgartirishga oid arifmetik va mantiqiy 
operatsiyalarni bajarish uchun mo‘ljallangan qurilma sanaladi. 
Funksional jihatdan AMQ, odatda, ikkita registr, summator va boshqaruv 
sxemasidan (mahalliy boshqaruv qurilmasidan) tashkil topgan. 
Summator - kirish qismiga kelayotgan ikkilik sonli kodlarni qo‘shish amalini 
bajaruvchi hisoblash sxemasi bo‘lib, mashinaning ikkilangan so‘ziga oid 
razryadlik darajasiga ega. 
Uzunligi turlicha bo‘lgan tez ishlovchi xotira registrlari: 1- registr (Pr1) 
ikkilangan so‘z, 2- registr (Pr2) esa bitta so‘zga oid razryadlik darajasiga ega. 
Operatsiya bajarilayotgan paytda Pr1 ichida operatsiyada ishtirok etayotgan 
birinchi son, operatsiya yakuniga yetgach - natija joylashadi; 
Pr2 ichida esa operatsiyada ishtirok etayotgan ikkinchi son joylashib, operatsiya 
yakuniga yetgach, uning ichidagi axborot o‘zgarmay qoladi. 1- registr axborotni 

---

O’MT = Axborot texnologiyalari Tuzuvchi: Maxsus fan o’qituvchisi O’lmasbek Xolmirzayev 2-son KHM
= 104 = 
ma’lumotlarning kodli shinasidan olishi va xuddi shu shinasi orqali uzatishi 
mumkin. 
Boshqaruv sxemasi yo‘riqlarning kodli shinasi orqali boshqaruv qurilmasidan 
boshqaruv signallarini qabul qilib, registrlar va AMQ summatori ishini boshqarish 
uchun mo‘ljallangan signallarga aylantiradi. 
MQ arifmetik (+, - , *, :) operatsiyalarni faqat so‘nggi razryaddan so‘ng qayd 
etilgan vergulli ikkilik axborotga, ya’ni faqat butun ikkilik sonlarga nisbatan 
bajaradi. 
O‘zgaruvchan vergulli ikkilik sonlar hamda ikkilik-kodlashgan o‘nli 
sonlarga nisbatan operatsiyalar ijrosi matematik soprotsessor yoki maxsus 
tuzilgan dasturlar jalb etilgan tarzda bajariladi.