U. Radjapov, Q. Arzibayev

Jamoali taktik harakatlar. Barcha jamoa abzolari va shu bilan birga 
hujumda o ‘yin ni boshqarishda usullaming bir-biriga ta’sirini tanlab olish 
tavsiya etiladi. Bunday tanlov raqib jamoa o‘yinining qanday taktik 
sxemasidan foydalanishiga hamda texnik va ruhiy tayorgarlikka bog’liq.
37

---

Jamoali taktik harakatlami o‘rganish jamoani tuzish va o‘yin chilaming 
asosiy faoliyatini aniqlash vaqtida boshlanadi. 0 ‘yinning taktik sur’atini 
tanlash yoki taktik harakat tizimini o‘zaro ta’sirini, shug’ullanuvchi 
imkoniyatlaridan kelib chiqqan holda himoya va hujumdagi har bir 
o ‘yinchiga vazifa belgilanadi.
5.4.Ruhiy tayyorgarlik
Ruhiy tayyorgarlik-bu aniq bir sport turiga zid ruhiy jarayonlami va 
shaxs xususiyatlarini shakllantirish hamda rivojlantirishga qaratilgan 
pedagogik jarayon.
Ular sportchilarda trenirovka va musobaqada qatnashish vazifalarini 
muvaffaqiyatli xal etishni ta’minlaydigan ruhiy funktsiyalar, jarayonlar, 
holatlar va shaxs xususiyatlarini shakllantirishga qaratilgan.
Sportchining “ruhiy tayyorgarligi” tushunchasi ikkita tushunchani o‘z 
ichiga oladi: umumiy ruhiy tayyorgarlik va muayyan musobaqaga ruhiy 
tayyorgarlik umumiy ruhiy tayyorgarlik butun sport takomillashuvi 
jarayoni davomida jismoniy texnik va taktik tayyorgarlik bilan olib 
boriladi. Uning yordamida quyidagi o ‘ziga xos vazifalar hal etiladi:
- sportchining axloqiy sifatlarini tarbiyalash;
- sport jamoasi va jamoadagi ruhiy muhitni shakllantirish;
- iroda sifatlarini tarbiyalash;
- ilg’ab olish jarayonlarini rivojlantirish;
- diqqatni, uning mustahkamligi va jamlanishini rivojlantirish;
- o‘z hayajonlarini boshqarish qobiliyatini rivojlantirish.
Sportchining irodaviy fazilatlarini tarbiyalash va jismoniy sifi^ferini
rivojlantirish bir-biri bilan uzviy bog’liq. Iroda tayyorgarligi o ‘jamng 
pedagogik mohiyati jihatidan sport faoliyati sharoitiga mosljjfc amalga 
oshiriladigan axloqiy tarbiya, jumladan irodani tarbiyalash jarayoni.
Sportchining iroda tayyorgarlik jarayonida hal etiladigan vazifalar, 
eng awalo, faoliyatni yuzaga chiqaradigan sabablami to‘g ’ri tushunishdan 
iborat.