Учебное пособие подготовлено на основе типовой программы дисциплины «Гидрология рек»

Tabiiy botiqliklarga oqizilgan qaytarma suvlarning o‘rtacha 
miqdorlari 
Havza 
O‘lchami 
Hisoblash davrlari 
1956­ 
1960 
1961­ 
1965 
1966­ 
1970 
1971­ 
1975 
1976­ 
1980 
Sirdaryo 
3
3
/
км
с
м
095
,
0
3
158
,
0
5
725
,
0
23
10
,
1
35
89
,
1
60
Amudaryo 
3
3
/
км
с
м
­ 
­ 
02
,
2
64
65
,
3
116
76
,
5
183
Hammasi 
3
3
/
км
с
м
095
,
0
3
158
,
0
5
71
,
2
87
70
,
4
151
095
,
0
3
Afsuski, qaytarma suvlarning juda katta qismi tabiiy botiqlarga 
oqiziladi, natijada, ular Sirdaryo va Amudaryoga kelib qo‘shilmaydi. 

---

217 
22.5­jadval ma’lumotlaridan qaytarma suvlarning miqdori keyingi 
yillarda keskin ortganligi yaqqol ko‘rinib turibdi. Umuman, 1956­1980 - 
yillar mobaynida tabiiy botiqlarga oqizilgan qaytarma suvlar hajmi 77,1 
km
3
ni tashkil etgan. 
Yuqoridagi misollar suvni miqdoriy kamayishdan muhofaza 
qilishning muhim istiqbollaridan darak beradi. Shu bilan bir qatorda, 
suvning sifatini muhofaza qilish, ya’ni tabiiy manbalarga oqava, 
qaytarma va boshqa turdagi chiqindi suvlarning qo‘shilishi natijasida 
ifloslanishdan saqlash ham juda muhimdir. 
Keyingi yillarda daryolar, ko‘llar, suv omborlarining suvi unga sanoat va 
shaharlar oqava suvlarining, ekin maydonlarida hosil bo‘ladigan qaytarma 
suvlarning qo‘shilishi natijasida keskin yomonlashib ketdi. Bu jarayon 
ayni paytda quyidagi sabablarga bog‘liq holda yanada jadallashmoqda va 
xavfli tus olmoqda.