Қуёш радиацияси ва унинг гигиеник аҳамияти

«Қуёш активлиги» (ҚА)

• ҚА – қуёш сатҳида юз берадиган жараёнларнинг жадаллиги
• ҚА даврийлиги билан таърифланади
• Даврийликнинг асосий цикли – 11-йиллик; қуёш активлигининг охирги марта ошиши (вақт бўйича) – 26-30 октябр 2003й
• Қуёш доимийлиги – Қуёш радиациясининг ё см.кв юзага тушадиган энергияси (экватор – 1,58 ккал / кв.см., Тошкент – 1,34 ккал / кв.см)

ҚР сининг оптик қисми

• Қуёш радиацияси оптик қисмининг таркиби:
• ИҚН –59%
• Кўринувчи нурлар – 40%
• УБН - 1%

ҚР оптик қисмининг турлари

• ҚР нинг тўғри нурлари- оптик нурлар, бевосита ер сатҳига етиб келади
• Тарқалган ҚР – ҚР нинг ЕР атмосферасида тарқалиши (асосан –яшил ва кўк, қисман УБН)
• Ютилган ҚР- Атмосфера ва атмосферанинг ифлосликларида ютилган радиация
• Қайтган ҚР СР – ҚР нинг юзалардан қайтиши; «альбедо» - юзаларнинг қайтариш хусусияти, %

1

• Юзаларнинг қуёш
• радиациясини қайтаришини
• Оқ деворлардан-80-90%
• Қордан-85%
• Қумлар-29%
• Яшил ўсимлик-26%
• Қора тупроқ-14%
• Сув юзаси-2%
• Микроиқлимни
• бузилишига олиб келади

• Альбедо

ИҚН нинг физиологик ва гигиеник аҳамияти

• ИҚН 25000мкм (қисқа тўлқинли- 760-1400 мкм, узун тўлқинли- 1500-25000мкм)
• Биологик таъсири – ИССИҚЛИК ЭФФЕКТИ:
• -Кичик дозаларда – ижобий биологик таъсири (биокимёвий жараёнларнинг активланиши)
• -Катта дозаларда:
• -организмнинг қизиши
• -қуёш нуридан куйиш
• -катаракта (сунъий ИҚН манбалари)

-2-

• ИҚН
• Узун тўлқинли 2000-1500 нм
• Қисқа тўлқинли 1500-780 нм
• Қон томирлар кенгаяди
• Модда алмашинуви тезлашади
• Лейкоцитларнинг фагоцитар фаоллиги ошади
• Тери орқали бактерицид таъсир этувчи моддаларнинг ажралиши кўпаяди (иқн)