Uglevodlar almashinuvi boshqarilishining buzilishlari

UGLEVODLAR ALMASHINUVI BOSHQARILISHINING BUZILISHLARI

TAYYORLADI: SAYDALIYEV KAMOLXO’JA

REJA

• Uglevodlar haqida umumiy ma’lumotlar
• Uglevodlarning organizmdagi ahamiyati
• Uglerod almashinuving asosiy bosqichlari
• Uglevodlar almashinuvi buzilishi ko’rinishlari

Uglevodlar

• 3 ta katta guruhga bo’linadi:
• Monosaxaridlar
• Oligosaxaridlar
• Polisaxaridlar

Monosaxaridlar -- umumiy formulasi (CH2O)n n 3 dan 9 gacha bo’lgan songa teng bo’ladi. Monosaxaridlar tarkibida atomlarining tutish soniga qarab trioza, pentoza, tetroza, getoza, kabi guruhlarga bo’lish mumkin. Disaxaridlar 2ta monosaxaridan bitta molekula suv ajralib chiqishidan hosil bo’ladi. Disaxaridlarga tregoloza, laktoza, saxarozalar kirib, bular tabiatda keng tarqagan. Glukoza-qand shakari Fruktoza- meva shakari Maltoza- don shakari Laktoza- sut shakari
Oligosaxaridlar -- ikki va undan ortiq monosaxaridlarning birikishidan hosil bo’lgan zanjirga aytiladi. Bularga bitta misol trisaxaridlardir. Oligosaxaridlarning ko’p sonli glikozidlari tibbiyotda keng qo’llaniladi
Polisaxaridlar molekulalari glikozid bog’i bilan bog’langan ko’p sonli monosaxaridlardan tashkil topgan murakkab uglevod. Polisaxaridlarga misol qilib kraxmal, inulin, glikogen, gemitsellyulozalarni olishimiz mumkin. Polisaxaridlar asosan zaxira vazifasini bajaradi.

Uglevodning organizmdagi ahamiyati

• Yengil o’zlashtiruvchi energiya manbayi
• Buyrak usti bezi, tuxumdonlar, qalqon oldi, qalqonsimonbezi gormonlari tarkibiga kiradi
• Mukopolisaxaridlar ko’rinishida biriktiruvchi to’qima va ayrim biologik faol moddalar tarkibiga kiradi (geparin)

Uglerod almashinuving asosiy bosqichlari

• Polisaxaridlarning monosaxaridlargacha parchalanishi;
• Portal venaga so’rilishi;
• Glikogen sintezlanishi va to’planishi;
• Glikogenoliz;
• Glyukoneogenez;
• Monosaxaridlarning gidrolizi