Умумий ўрта таълимда чизмачилик фанининг илмий-методик асослари

Атмосферага йил давомида чиқарилувчи бирикмалар(35)

Бирикмалар	Чиқарилиши, млн.т		Антропоген чиқиндиларнинг ҳиссаси, %
	Табиий	Антропоген
Қаттиқ заррачалар	3700	1000	27
СО	5000	304	5,7
CnHm	2600	88	3,3
NOx	770	53	6,5
SOx	650	100	13,3
COx	485000	18300	3,6

Ер атмосферасига барча техноген манбалардан чиқариладиган зарарли бирикмалар(ХХ асрнинг 90-йиллари)

Бирикмалар	Млн.т/йил
Қаттиқ заррачалар ва саноат чанги Углерод оксидлари Учувчан углеводородлар ва бошқа органика Олтингугурт оксидлари Азот оксидлари Фосфор бирикмалари Сероводород Аммиак Хлор Фторли водород	580 360 320 160 110 18 10 8 1 1

Агрегат ҳолатига кўра атмосферани ифлословчи бирикмаларни тўрт гуруҳга бўлиш мумкин: қаттиқ, суюқ, газсимон ва аралаш бирикмалар. Ҳавони ифлословчи асосий модда ва бирикмаларга аэрозоллар, қаттиқ заррачалар, чанг, қурум, азот оксидлари(NОх), углерод оксидлари(СО,СО2), олтингугурт оксидлари(SОх), хлорфторуглеродлар, металл оксидлари ва бошқалар киради. Атмосферага ўн минглаб модда ва бирикмалар чиқарилган бўлиб, уларнинг ўзаро бирикиб ҳосил қилган аралашмалари тўла ўрганилмаган. Бундай номаълум бирикмаларнинг тирик жонзотларга, шу жумладан инсон соғлиғига таъсири аниқ баҳоланган эмас.
Атмосферанинг кимёвий, физик, акустик (шовқин), иссиқлик, электромагнит ифлосланиши йирик шаҳарлар ва саноат районларида юқори даражага етган.
Атмосферанинг энг хавфли ифлосланиши