Умумий ўрта ва ўрта махсус, касб-ҳунар таълимининг давлат

Битирувчилар	Стандарт даражаси
Даража номланиши
Умумий ўрта таълим	Умумтаълим мактабларининг 8-синф битирувчилари	А1	Давлат ва ҳуқуқ асослари фанини ўрганишнинг бошланғич даражаси
	Умумтаълим мактабларининг 9-синф битирувчилари	А2	Давлат ва ҳуқуқ асослари фанини ўрганишнинг таянч даражаси
	Давлат ва ҳуқуқ асослари фани чуқур ўрганиладиган ихтисослаштирилган умумтаълим мактабларининг 9-синф битирувчилари	А2+	Давлат ва ҳуқуқ асослари фанини ўрганишнинг кучайтирилган таянч даражаси
Ўрта махсус, касб-ҳунар таълими	Ўрта махсус, касб-ҳунар таълими муассасалари битирувчилари	В1	Ҳуқуқшунослик фанини ўрганишнинг умумий даражаси

Давлат ва ҳуқуқ асослари ва ҳуқуқшунослик фанларини ўқитишнинг мақсад ва вазифалари
Давлат ва ҳуқуқ асослари ва ҳуқуқшунослик фанларини ўқитишнинг мақсади:
давлат ва ҳуқуқ асослари фани ўқувчиларга ҳуқуқий билимлар бериш орқали уларда ҳуқуқий онг ва ҳуқуқий тафаккурни шакллантириш;
ўқувчиларда ҳуқуқий маданиятни юксалтириш, уларда таянч ва фанга оид компетенцияларни шакллантиришдан иборат
ўқувчиларда таянч ҳуқуқшунослик фанига оид умумий компетенцияларни шакллантиришдан иборатдир
Давлат ва ҳуқуқ асослари ва ҳуқуқшунослик фанларини ўқитишнинг асосий вазифаси:
ўқувчиларда конституциявий бурч, мажбуриятларни билиш ва уларга риоя қилиш кўникмасини ҳосил қилиш;
ўқувчиларда ўз хатти-ҳаракатларини белгиланган меъёрлар доирасида тартибга солиш ва бошқара олишни тарбиялашдан иборат.
Умумий ўрта таълими муассасаларида давлат ва ҳуқуқ асослари ва ўрта махсус, касб-ҳунар таълими муассасаларида ҳуқуқшунослик фани бўйича таълим муассасалари битирувчиларига қўйиладиган малака талаблари
1. Ҳуқуқий онгга эга бўлиш компетенцияси
А1
Конституция, давлат, ҳуқуқ, бурч, мажбурият, фуқаро, инсон, қонун, ахлоқ, одоб каби ҳуқуқий тушунчаларнинг мазмунини била олади;
ҳуқуқ ва ҳуқуққа зидлик ҳақида маълумот бера олади;
ахлоқ ва ҳуқуқ қоидаларини билади;
бола ҳуқуқлари, вояга етмаганлик, меҳнат ҳуқуқи, оила ҳуқуқи, фуқаролик ҳуқуқи каби тушунчаларнинг мазмунини била олади.
А2
Жамият, давлат ва ҳуқуқнинг пайдо бўлиши, ҳуқуқбузарлик ва уларнинг белгилари ҳақида маълумот бера олади;
инсон ва фуқароларнинг конституциявий ҳуқуқ ва бурчларини билади;
ҳокимият ва унинг бўлиниш принциплари, белгилари, фуқаролик жамияти, ҳуқуқий давлат ва унинг асосларини тушунтира олади;
Ўзбекистон Республикаси фуқаролик, меҳнат, маъмурий ва жиноят қонунчилигида белгиланган вояга етмаганларга оид ҳуқуқларни ва чекловларни билади;
Ўзбекистон Республикасининг процессуал қонунчилигида белгиланган вояга етмаганларнинг ҳуқуқларини билади;
ҳуқуқ соҳалари ҳақида маълумотга эга бўлади;
ҳуқуқий воқеа ва ҳодисаларни идрок қилади, тушунади, тушунтириб бера олади;
кундалик фаолиятида вужудга келадиган турли вазиятларни ҳуқуқий жиҳатдан тўғри баҳолаб, мақбул қарор қабул қила олади.
A2+
ҳуқуқ манбаларини билади;
вояга етмаганлар билан боғлиқ ижтимоий муносабатларнинг ҳуқуқий асосларини тушунтира олади;
ҳуқуқий воқеа ва ҳодисаларни идрок қилади, тушунади, тушунтириб беради.
B1
жамият, давлат, ҳуқуқ, ҳуқуқ соҳалари, норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар моҳияти ва белгиларини тушунтира олади;
халқаро умумэътироф этилган конвенцияларнинг мазмун-моҳиятини тушунтириб бера олади;
давлат органлари ва муассасаларига мурожаат қилиш тартиби ва қоидаларини билади;
танлаган касбининг ҳуқуқий асослари ҳақида маълумот бера олади;
ўз касбига оид норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар билан ишлашни билади.
2. Ҳуқуқий маданиятли бўлиш компетенцияси
А1
ахлоқ ва ҳуқуқ қоидаларига амал қилади;
фуқароларнинг Ўзбекистон Республикаси Конституцияси ва қонунларида белгиланган ҳуқуқларини ҳурмат қилади;
ҳуқуқий кўникма ҳосил қилади;
ҳуқуқий масалалар юзасидан қонунчиликда белгиланган тартибда кичик маиший битимларни туза олади.
А2
вояга етмаганларга оид қонунчиликда белгиланган меъёрларга риоя этади;
ўқувчиларнинг онги ва тафаккурида инсон ва фуқароларнинг конституциявий ҳуқуқ, бурч ва мажбуриятларига риоя қилиш рефлекси шаклланади (кундалик фаолиятига айланади);
ўз хатти-ҳаракатларини ҳуқуқ талабларига мослаштиради;
қонунчиликда белгиланган тартибда ўз ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қила олади;
коррупцияга қарши тоқатсизликни намоён эта олади.
A2+
ҳуқуқий қоидаларни бажаради, ҳуқуқий муносабатларда иштирок этади;
ҳуқуқий воқеа ва ҳодисаларга муносабат билдиришда ҳуқуқий маданиятини намоён эта олади.
B1
фуқаролик бурчлари ва мажбуриятларини англайди, уларга риоя қилади;
ҳуқуқ манбаларидан фойдалана олади;
ўз ҳуқуқ ва манфаатларини қонуний ҳимоя қила олади;
ҳуқуқий воқеа ва ҳодисаларга оид тўғри хулоса чиқара олади;
коррупциянинг жамият ҳаётида салбий оқибат эканлиги тўғрисидаги тушунчаларни билади, унга қарши курашишга оид ҳуқуқий нормалар асосида коррупцияга қарши курашишни ҳис қила олиш кўникмасига эга бўлади;
жамият ва давлат ҳаётидаги сиёсий жараёнларда фаол иштирок этади;
ҳуқуқ ва эркинликлари, қонуний манфаатларини амалга оширишда тўғри қарор қабул қила олади.
7-§. Иқтисодий билим асослари фани
Умумий ўрта таълими муассасаларида Иқтисодий билим асослари ўқув фанини ўрганиш босқичлари

Таълим босқичи