Umumiy doc

To‘xtovsiz (uzluksiz) ishlash ko‘rsatkichlarini hisoblash. To‘xtash – bunday 
holdan so‘ng tizim to‘liq yoki qisman o‘z vaifalarini bajara olmaydigan holatdir. 
To‘xtashning sabablari eyilish va eskirishning tabiiy jarayonlari bo‘lishi, 
shuningdek, tizimni tayyorlashda, montaj qilishda, ta’mirlashda ishlatish qoidalari 
va normalarni buzishda yuzaga keladigan kamchiliklar bo‘lishi mumkin. 
Real qurilmaning uzluksiz ishlash vaqti berilgan qiymatdan yuqori bo‘lishi 
kerak, ya’ni 
б
τ
τ
>
shart bajarilishi kerak. SHuni aytib o‘tish kerakki, τ vaqt bu 
erda tasodifiy xarakterga ega. Bu ehtimollik xarakteristikalaridan foydalanish 
zaruriyatini belgilaydi: r(τ) – berilgan vaqt davomidagi uzluksiz ishlash ehtimolligi 
(odatda 10
6
soat), q(τ) – τ
b
vaqt ichida to‘xtash ehtimoli. 
 
 
 
 
 
 
Tabiiyki, 
q(τ)=1-p(τ) 
 
21.18-расм. Берилган 
вақт давомида 
узлуксиз ишлаш р (τ) 
ва тўхташ эҳтимоли
q(τ) функцияларининг 
ўзгариш характерлари 
21.19-расм.Иқтисодий
самарадорликнинг АТ ни 
жорий қилишга 
сарфланадиган капитал 
харажатларга боғлиқлиги. 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

678 
Bu funksiyalarning umumiy ko‘rinishi 21.18-rasmda keltirilgan. Egri 
chiziqlarning ko‘rinishidan qurilmaning ishonchliligi ko‘rsatkichi vaqt o‘tishi bilan 
1 dan 0 gacha o‘zgaradi. 
Berilgan τ
b
vaqt oralig‘ida r (τ) ehtimollik 
ўрт
б
e
р
τ
τ
τ
/
)
(
−
=
(21.14) 
formula bo‘yicha hisoblanadi, bu erda τ
o‘rt 
– to‘xtashgacha ishlab berishning 
o‘rtacha vaqti (o‘rtacha to‘xtovsiz ishlash vakti). 
)
/(
1
б
ўрт
K
λ
τ
=
(21.15) 
tarzida aniqlanadi, bu erda λ
o‘rta
– qurilmaning to‘xtab qolish jadalliklari, K
b
– 
qurilmaning yuklanish koeffisienti. Qurilmaning to‘xtashlar jadalligi λ uning 
pasportida keltiriladi. U tayyorlovchi zavodda to‘xtagan qurilmalar sonining 
berilgan vaqt oralig‘ida soz ishlayotgan qurilmalar soniga nisbati sifatida 
belgilanadi. 
Boshqarishning hatto elementar vazifalarini bajarish uchun ishonchli 
xarakteristikali bir nechta ketma – ket o‘rnatilgan qurilmalar talab qilinadi. 
Masalan, sarflashni analogli qayd qilish uchun Sapfir – 22EX datchigi, ta’minot 
bloki BPS – 24 va qayd etuvchi asbob A – 543 kerak bo‘ladi. 
Funksiyani bajaruvchi, ketma – ket o‘rnatilgan qurilmalar zanjiri 
∑
=
=
n
i
б
ф
б
n
i
K
K
1
,
,
,.........
1
,
)
(
)
(
λ
λ
(21.16) 
formula bo‘yicha hisoblanadi, bu erda (
б
K
λ
)
f
– i – qurilmaning yuklanganlik 
koeffisientini hisobga olgan holdagi to‘xtashlar jadalligi, p – zanjirdagi qurilmalar 
soni. 
Parallel qurilmalar guruhi uchun, ya’ni bir ishchi holatda, boshqasi zahira 
holatida bo‘lgan qurilmalar uchun to‘xtashlar jadalligini ushbu 
2
)
(
5
,
0
)
(
i
б
ф
б
K
K
λ
λ
=
(21.17) 
formula bo‘yicha hisoblash mumkin.