Umumiy doc

Boshqarish sxemasi bul tafsifining ta’rifi. Kombinasion boshqarish sxemasi 
bul funksiyalari tizimi tomonidan bir qiymatli va adekvat ravishda tavsiflanadi hamda 
bu tizimning sintez qilishning asosiy vazifalaridan biri tizimning o‘ziga ta’rif 
berishdir. 
Quyida DINSH va DNSH ning haqiqiylik jadvallarini qo‘llashga asoslangan 
usul tavsiflanadi. Sxemani sintez qilish uchun dastlabki material sifatida, odatda, 
ishlab chiqaruvchi boshqarish tizimining ishlashini so‘z bilan ifodalab beradi. 
Haqiqiylik jadvalini yasash shu tavsifga tayanadi. 
Haqiqiylik jadvali chap va o‘ng qismlardan iborat. CHap qismda ma’lum kirish 
kattaliklariga mos keluvchi n ustun joylashgan, o‘ng tomonda esa chiqishlarga mos 
keluvchi K ustun joylashgan: 
Kirish 
CHiqish 
1
Х
2
Х
3
Х
… 
n
Х
1
Z
2
Z
3
Z
… 
n
Z
Keyin chap qismda kirish qiymatlarining mumkin bo‘lgan hamma 
kombinasiyalari yozib chiqiladi. Kirish soni n bilan kombinasiyalar soni M 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

519 
o‘rtasidagi bog‘lanish 
M = 2
n
(19.16) 
ifoda bilan aniqlanadi. 
Mumkin bo‘lgan hamma kombinasiyalarni qiyinchiliksiz va xatosiz yozib olish 
uchun quyidagi qoidadan foydalaniladi. Birinchi ustunga M/2 ta nol, keyin M/2 ta 1 
yoziladi; ikkinchi ustunga M/4 nol, keyin M/4 ta 1, M/4 ta nol va hokazo to ustun 
to‘lguncha shunday yozib boriladi; uchinchi ustunga — M/8 ta nol, M/8 ta 1 va 
hokazo ustun to‘lguncha shunday yozadi. Oxirgi ustunda nollar va birlar almashib 
navbatma-navbat keladi. Misol tariqasida n=3 hol uchun mumkin bo‘lgan hamma 
kombinasiyalarni keltiramiz: 
Kirish 
CHiqish 
Kirish 
CHiqish 
1
Х
2
Х
3
Х
Z
1
Х
2
Х
3
Х
Z
0 
0 
0 
0 
0 
0 
1 
1 
0 
1 
0 
1 
1 
1 
1 
1 
0 
0 
1 
1 
0 
1 
0 
1 
Haqiqiylik jadvalining o‘ng qismi boshqarish tizimi funksiyalarining so‘z bilan 
ifodalangan tavsifiga ko‘ra to‘ldiriladi. 
Misol tariqasida patronli filtrda paxta missellasini filtrlashning davriy 
jarayonini avtomatik mantiqiy boshqarish jarayonining aniq tizimi uchun haqiqiylik 
jadvalini tuzishni qarab chiqamiz. 19.3-rasmda filtrlash jarayonining texnologik 
sxemasi ko‘rsatilgan. Missella ekstraktordan o‘zi oqib tushib, loyqa missella 
to‘plovchi III ga keladi, undan V nasos vositasida kollektorga tushadi, u erda 
filtrlarga taqsimlanadi. Keyin loyqa missella patronli filtr I orqali o‘tib, shlamdan 
tozalanadi va toza missella 
 
яга
Дистилляци
II
I
2
3
4
6
8
11
1
10
фильтрга
Кейинги
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

520 
19.3-rasm. Filtrlash jarayonining texnologiya sxemasi. 
I — patronli filtr; II —resiver; III —tozalanmagan missella idishi; IV —toza missella idishi; V— nasoslar. 
to‘plagichi IV ga tushadi, undan esa V nasos vositasida distillash uchun surib olinadi. 
CHo‘kma hosil qilina boshlagan sari shunday payt keladiki, filtrlash to‘sig‘ini 
regenerasyalashga to‘g‘ri keladi. Buning uchun II resiverga toza missella 4 atm gacha 
bosim bilan haydaladi. SHu bosimga etganda va regenerasiya qilish zarurati paydo 
bo‘lishi bilan kelayotgan oqimlar to‘xtatiladi, to‘kish yo‘llari ochiladi va resiver 
filtrning toza missella to‘plagichi IV ga ulanadi va filtrlash bilan tutashadi. Toza 
missella bosim ostida teskari yo‘nalishda filtrlash patronidan o‘tadi va cho‘kindi 
tushirib (chiqarib) yuboradi. Regenerasiya tugagandan so‘ng loyqa missellani 
uzatuvchi bosim liniyasi yana ulanadi, dastlabki paytda filtrdan chiqish yo‘li esa 
loyqa missella to‘plagichi III bilan tutashtiriladi. Ma’lum vaqt o‘tgandan so‘ng 
filtrning chiqishi toza missella to‘plagichi IV ga ulanadi va filtrlash amalga oshiriladi. 
SHunday qilib, patronli filtrda missellani filtrlashning davriy jarayoni quyidagi asosiy 
bosqichlardan iborat: filtrlash, regenerasiya, resiverga haydash, resirkulyasiya va 
boshlang‘ich bosqich. Tavsifdan 11 ta klapan o‘rnatish zarurligi kelib chiqadi. 
Xaqiqiylik jadvali boshqarish tizimining formallashtirilgan tavsifi bo‘lgani 
uchun kombinasion sxemani sintez qilishda mazkur tizimni amalga oshiruvchi 
elementlarning fizik mohiyatiga fikrni bo‘lmaslik zarur. Keltirilgan tavsifdan 
patronli filtrda filtrlashning davriy jarayoni holatlarini bir xillashtirish uchun quyidagi 
axborotga ega bo‘lish kerak: X
1
regenerasiyaning tamomlangani haqida; X