Umumiy fizika kursidan amaliy mashg‘ulotlar uchun o‘quv qo‘llanma

8. AMPER VA LORENS KUCHLARI

Tokli o‘tkazgichga magnit maydon tomonidan qiladigan ta’sir kuchiga Amper kuchi deyiladi.

Bu erda F_A - amper kuchi, B- magnit induksiyasi, l- o‘tkazgich uzunligi, I- tok kuchi, α – I bilan B orasidagi burchak. Amper kuchining yo‘nalishi chap qo‘l qoidasi yordamida aniqlanadi.

CHap qo‘l qoidasi quyidagicha: Agar chap qo‘lning 4 ta barmog‘i I tokning yo‘nalishida, V magnit kuch chiziqlarini kaftga tik kiradigan qilib joylashtirsak, 90⁰ ga ochilgan bosh barmog‘imiz Amper kuchining yo‘nalishini ko‘rsatadi.

Harakatlanayotgan zaryadli zarralarga magnit maydon tomonidan ta’sir qiladigan kuch Lorens kuchi deyiladi.

Bu erda F_L -Lorens kuchi, q – zaryad, v- zarra tezligi, B- magnit induksiyasi, α – B va v orasidagi burchak.

Lorens kuchining yo‘nalishi ham chap qo‘l qoidasi yordamida aniqlanadi. Agar chap qo‘limizning to‘rtta barmog‘imizni harakatlanayotgan musbat ( manfiy) zaryadlar harakat yo‘nalishida ochib magnit induksiyasi chiziqlari kaftimizga kiradigan (kaftimizdan chiqadigan) qilib joylashtirsak, 90⁰ ga keriladi va bosh barmog‘imiz lorens kuchining yo‘nalishini ko‘rsatadi.

Lorens kuchi ish bajarmaydi, zarraning kinetik energiyasini va tezlik modulini ham o‘zgartirmaydi, faqatgina tezlik yo‘nalishini o‘zgartiradi.