“Umumiy fizika” kursidan mustaqil ishlarni bajarishdagi uslubiy ko’rsatma
Potentsial maydondagi zarrachalar uchun Bolsman taqsimot qonuni va
Download 0.89 Mb. Pdf ko'rish
|
umumiy fizika (1)
|
3. Potentsial maydondagi zarrachalar uchun Bolsman taqsimot qonuni va
barometrik formula.
Maolumki, tashqi ta‟sirlar bo‟lmasa biror idishdagi gaz muvozanat holatga keladi. Uning hamma nuqtalaridagi temperatura va bosim bir xil bo‟ladi. Idishda bir necha xil gaz aralashmasi (masalan, havo) bo‟lsa ham idishning hamma nuqtalarida uning tarkibi bir xil bo‟ladi. Lekin gazga tashqi potentsial maydon ta‟sir etayotgan bo‟lsa, manzara o‟zgaradi. Masalan, Yerning atrofidagi havo qatlami (atmosfera) Yerning tortish kuchi ta‟sirida bo‟ladi. Agar Yerning tortish kuchi ta‟sir etmaganda havo molekulalarining issiqlik harakati tufayli ular olam fa- zosiga tarqab ketgan bo‟ladi. Agar tortish kuchi bo‟lsa-yu, molekulalarni issiqlik harakati bo‟lmasa, barcha molekulalar Yer sirtida yupqa qatlam xosil qilib to‟planib qolar edi. Yerning tortish kuchi va molekulalarning issiqlik harakati borligi uchun Yer atmosferasi (havo qatlami) hozirgi ko‟rinishda mavjud. havo molekulalarning balandlik bo‟yicha taqsimlanishiga shu ikki sabab ta‟sir ko‟rsatadi. Molekulalarni taqsimotini ifodalovchi statistik qonuniyatni aniqlaylik. Yer sirtining dengiz sathidan h 0 balandlikdagi sohasida atmosfera bosimi r o , birlik hajmdagi molekulalar soni n 0 bo‟lsin. Yer sirtidan h balandlikda birlik hajmda n molekula bor deb hisoblaylik. Atmosferaning h balandlikdagi sohada qalinligi dh, asos yuzi S = 1м 2 bo‟lgan tashqi slindrsimon elementar qatlamni hayolan ajratamiz.(14.5-rasm). Bu qatlamning quyi va 2.5- rasm. yuqori asoslariga ta‟sir etadigan atmosfera bosimining qiymatlarini mos ravishda r va r + dr deb belgilaylik.
S b d a 14.4-расм .
dh Download 0.89 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|