Umumiy fonetikaning o’rganish obyekti? Nutq organlari ularning faoliyati

Umumiy fonetikaning o’rganish obyekti?
Nutq organlari ularning faoliyati
Nutq tovushlari, ularning turlari, o’zgarishlari
So’zlar, ularning ma‘no jihatlari
Nutq tovushlarining hozirgi holati

Qiyosiy fonetikaning vazifasi nimani o’rganishdan iborat?

Qarindosh tillarning tovush tizimi
Nutq jarayonidagi o’zgarishlar
Nutq tovushlarining tarixiy taraqqiyoti
So’zlarning tarkibiy qismi

Tavsifiy fonetikaning vazifasi?

Tovush, bo’g’in, urg’u xususiyatlari
bo’g’in, urg’u xususiyatlari
Tovush, bo’g’in, urg’u
Nutq tovushlarining hozirgi holati, nutq jarayonidagi turli o’zgarishlar

Nutq a‘zolari vositasida hosil qilinadigan, ma‘no ifodalaydigan so’zlarni shakllantirishda xizmat qiladigan tovushlarga nima deyiladi?

Nutq organlari
Nutq tovushlari
Ovoz tebranishlari
Tovush kuchi

«Amplituda» so’zining lug’aviy ma‘nosi?

Grekcha ton
Lotincha ko’lam
Fonologik cho’ziqlik
Gerts

Supletivizm haqida bildirilgan qaysi hukm to’g’ri?

Supletivizm deyilganda bir so'z grammatik shakllarining har xil so'z o'zaklari tushuniladi
Supletivizm grammatik shakllarning ma'no ifodalashi tushuniladi
Supletivizm bosh kelishigidagi men olmoshiga boshqa kelishik qo'shimchalarining qo'shilishi tushuniladi
Supletivizm ba'zi so'zlarning grammatik shakllarini har xil so'z o'zaklari deb tushunadi

So'z turkumlariga ajratish qaysi qatorda to'g'ri ko'rsatilgan?

so'zning grammatik shakli, so'z yasovchi morfemalar
so'zning leksik-grammatik ma'nosi, shakli, sintaktik vazifasi, so'z yasovchi morfemalar, so'zning distributsiyasidan foydalaniladi
barcha javoblar to'g'ri
so'zning leksik-grammatik ma'nosi, shakli, so'zning sintaktik fazifasi

Lug'atlar nechta asosiy tipga bo'linadi va ular qaysi qatorda to'g'ri ko'rsatilgan?

terminologik, ensiklopedik lug'atlar
ensiklopedik, filologik lug'atlar, atamalar lug'ati
izohli lug'atlar va izohsiz lug'atlr
bir sohaga oid lug'atlar va ko'p sohaga oid lug'atlar

O'zbek tilining umumiy lug'atlari qaysi javobda to'g'ri keltirilgan?

O'zbekiston ensiklopediyasi, adabiyot ensiklopediyasi
O'zbek tilining izohli, frazeologik lug'ati, o'zbek tilining sinonimlarining izohli lug'ati, tilshunoslik terminlari lug'ati
O'zbek tilining imlo lug'ati, izohli lug'ati, ruscha-o'zbekcha lug'at
o'zlashma lug'at, tarixiy lug'at, dialektologik lug'at

Qilarman so'zi qilurman tarzida qo'llanganda qaysi tamoyilga tayanadi?

morfologik tamoyilga
tarixiy-traditsion tamoyilga
fonetik tamoyilga
etimologik tamoyilga

Adabiy til nima?

umumxalq tilining oliy shakli
umumxalq tilining bir ko'rinishi
xalq tili shakli
badiiy nutq namunasi

Hozirgi yozuvimiz qaysi yozuv asosida paydo bo'lgan?

ideiogrfik
piktografik
logografik
fonografik

Tillarning turiga flektiv va agglyutinativ tillar ham kiritildi. Bunda ularning qanday tasnifidan foydalanildi?

struktural
areal
morfologik
genetik

Tushuncha ifoda etuvchi so'zlar qaysi qatorda berilgan?

taq-tuq, lik-lik, chars-churs
faqat, hatto, nahotki
meva, daraxt, dars, dala
eh, beh, attang, uh, oh, voy

Lug'aviy ma'noga ega bo'lmagan so'zlar qaysi javobda berilgan?

tevarak, qo'shin, aldamchi, daryo
shamol, obro', kamroq, sirdosh
agar, balki, bilan, darkor, zarur, shoyad
orzu, ustoz, maydon, kamtar

Quyidagi fikrni kim aytgan? “Har qandayin so'zni miyangga pishqarmaguncha tilga keltirma”.

Z.Bobur
Kononov
Navoiy
Polivanov

Gap ichidagi biror bo'lakning boshqalariga nisbatan ta'kidlab, kuchliroq ohangda aytilishiga nima deyiladi?

Gap urg'usi
So'z urg'usi
Mantiqiy urg'u, Gap urg'usi
Mantiqiy urg'u

Qaysi gapda arxaik qo'shimchalar ishtirok etgan?

Erkparvar xalqlar dunyoda tinchlik bo'lishi uchun kurashadilar.
Mavj urub yangi kanallardan musaffo suv kelur.
Sulton botgan ishratga mudom.
Traktorga o'g'itlagich tirkalgan edi.

So'zning ma'noli qismlari qaysi qatorda to'g'ri ko'rsatilgan?

Ot, sifat, son
Negiz, ravish.
asos (o'zak), qo'shimcha.
Mustaqil so'z, yordamchi so'z, qo'shimcha.

Qanday so'zlar tuzilishiga ko'ra murakkab so'zlar hisoblanadi?

Yasama so'zlar.
Tub so'zlar.
Sintaktik usul bilan yasalgan so'zlar.
Morfologik usul bilan yasalgan so'zlar.

Qaysi so'z turkumlari yordamida so'zlar o'zaro grammatik jihatdan bog'lanadi?

Ot, fe'l, ravish.
Son, sifat, ot, ravish.
Ko'makchi, bog'lovchi
Taqlid va undov so'zlar.

Areal lingvistika nimani o'rganadi?

Qiyosiy-tarixiy tilshunoslik sifatida hind-yevropa tillarini
Tilning ichki sistemasini
Tilni ijtimoiy hodisa sifatida o'rganib, sotsiolingvistika va metalingvistikani o'zida birlashtiradi
Dunyodagi tillarning kartasini

Til sistemasini tashkil etgan asosiy yaruslarni aniqlang.

fonetik-fonologik yarus, lug'at yarusi, grammatik yarus
lug'at yarusi, grammatik yarus
so'z, tovush, harf
fonetik-fonologik yarus

Metateza nima?

tovushlar yoki bo'g'inlarning so'z sostavida o'zaro o'rin almashishi
undosh tovushlarning talaffuzda tushib qolishi
tovushlarning o'zaro moslashishi
unli tovushlarning uyg'unlashishi

«Fonema» tushunchasini tilshunoslikka birinchilar qatorida bo'lib kim olib kirgan?

Reformatskiy
L.R.Zinder
I.A.Boduen de Kurtene
L.V.Shcherba

Ichki fleksiya nima?

turli grammatik ma’nolarni ifodalash uchun so'z tarkibidagi tovushlarning o'zgarishi
ohang
so'zning ma'lum bir qismini kuchli ohang bilan aytish
Qo'shimcha qo'shish

Fe'lning qaysi turi yakka holda tuslanmaydi?

ravishdoshlar
ko'makchi fe'llar
to'liqsiz fe'llar
mustaqil fe'l

Kishilik olmoshlarining qaysi biriga ko'plik qo'shimchasi qo'shilsa, hurmatsizlik ma'nosini bildiradi?

Men
Sen
U
Biz

Sintaktik munosabatni ifoda qiluvchi asosiy vositalarni belgilang.

yordamchi so'zlar
so'z tartibi , оhang
barchasi to'g'ri
affikslar

Tillardagi differensiatsiya hodisasi bu ...

mahalliy tilning kelgindilar tilini siqib chiqarishi
kelgindilar tilining mahalliy tilni siqib chiqarishi
dialektlar sonining ko'payishi va yangi-yangi tillarning vujudga kelishi
to'g'ri javob yo'q

Agglyutinativ tillar qanday tillar?

qo'shimcha olmaydigan tillar
keng tarqalgan tillar
qabila tili
affiksli tillar

Tilshunoslikda «Naturalistlar oqimi» kimning nomi bilan bog'liq?

Avgust Shleyxer
Darvin
F.de Sossyur
Golovi

Tilshunoslikda lahja atamasi qanday tushunchani anglatadi?

ma'lum shevaning kichik bir qismi
sheva atamasining sinonimi sifatida ishlatiladi
bir-biriga yaqin bo'lgan shevalar yig'indisi
xalq tilining ma'lum bir me'yorlarga keltirilgan shakli

Qaysi qatorda adabiy tilning yozma shakliga xos xususiyat noto'g'ri ifodalangan?

yozma shaklda orfografik va tinish belgilariga oid qonun-qoidalarga amal qilinadi
yozma shakl og'zaki shaklga qaraganda til taraqqiyotining keyingi bosqichlarida joriy qilingan
yozma shakl uchun masofa va zamonning ahamiyati yo'q
yozma nutq kishilar orasidagi bevosita aloqa vositasi hisoblanadi

So'zlarning kelib chiqish, paydo bo'lish yo'llarini o'rganuvchi sohaning nomi qaysi qatorda?

leksikografiya
frazeologiya
etimologiya
leksikologiya

O'zbek tili qaysi til oilasining qaysi guruhiga mansub?

hind-yevropa oilasining turkiy guruhiga
turkiy tillar oilasining oltoy guruhiga
oltoy oilasining turkiy guruhiga
eron oilasining hind-yevropa guruhiga

Ijtimoiy hayotda ro'y bergan o'zgarishlar hammadan avval va ko'proq tilshunoslikning qaysi bo'limida o'z ifodasini topadi hamda unda ayrim o'zgarishlar bo'lishiga olib keladi?

orfoepiyada
grammatikada
leksikologiyada (lug'at tarkibi)
so'z yasalishida

Dunyodagi xalqaro tillar qaysi qatordagi javobda aks etgan?

o'zbek, usmonli turk, qozoq, qirg'iz, ozarbayjon, rus
ingliz, nemis, yapon, italyan, polyak, rus
lotin, hind, eron, xitoy, rus, ingliz
ingliz, fransuz, rus, ispan, arab, xitoy

Intralingvistika nimani o'rganadi?

tilning ichki sistemasini, uning birliklari va kategoriyalari, tilning yaruslari va ularning strukturasini o'rganadi.
tilni ijtimoiy hodisa sifatida o'rganib, sotsialingvistika va mentalingvistikani o'ziga mujassamlashtiradi
qiyosiy-tarixiy tilshunoslikni o'rganadi
dunyodagi tillarning kartasini o'rganadi

Ikkinchi signal sistemasini kim yaratgan?

Kononov
I.P.Pavlov
Reformatskiy
F. De Sossyur

Tilshunoslikning morfologiya bo'limiga oid atamalar qaysi qatorda berilgan?

hol, bosh kelishik, undov so'zlar
ot, undalma, bog'lama
ergashtiruvchi bog'lovchilar, otlashish, orttirma daraja.
modal so'zlar, morfologik yozuv, kirish so'z

Piktografiya qanday yozuv?

muqaddas yozuv
narsalarni sur'atda aks ettirish yozuvi
sillabik yoki bo'g'in yozuvi
tovushga asoslangan yozuv

Bir qo'shimchani har xil yozishga yo'l qo'yadigan prinsipga ... .

morfologik prinsip deyiladi
an'anaviy prinsip deyiladi
fonetik prinsip deyiladi
shakliy prinsip deyiladi

Nutq zanjiridagi eng yirik fonetik birlik nima?

Takt
Bo‘g‘in
Fraza
Tovush

Analitik tillarning xususiyati shundan iboratki, …..

bu tillarda grammatik munosabatlar qo’shimchalar orqali bo’ladi.
Grammatik munosabat qo’shimchalar orqali hosil bo’lmaydi
Analitik vositalar orqali ifodalanadi.
Grammatik munosabat qo’shimchalar orqali hosil bo’lmaydi, analitik vositalar orqali ifodalanadi.

Tillarning paydo bo’lishi to’g’risidagi asosiy faraz qaysi?

Undov farazi
barchasi to’g’ri
Mehnat chaqiriqlari farazi
Ijtimoiy kelishuv farazi

Grammatik kategoriya:

kamida bir shakldan iborat bo‘ladi
kamida ikki shakldan iborat bo‘ladi
kamida uch shakldan iborat bo‘ladi
kamida to‘rt shakldan iborat bo‘ladi

Grammatik ma’no hosil qiluvchi vositani aniqlang.

Shakl yasovchi qo‘shimcha
So‘z, so‘z shakli
Ibora, sinonim
Omonim, yordamchi so‘z

Analistik-sintetik shakldagi so‘z qatorini belgilang.

Yozdim, bolalar
Qalam bilan, tog‘ tomon
Uyga tomon, ishga yarasha
Ish bilan, kitobdan

Bir xil grammatik ma'noga ega bo’lgan so’zlarni toping.

kitob, bahor, a'lochi, bog’
qovun, gul, bola, qush
o’qimok , orzu, bilim, erishmoq
shirin, oqish, qor, yashil.

Tilning ma’lum informatsiya ifoda qilib, suhbatdoshga ta’sir ko’rsatishi qanday funksiyasi deyiladi?

akkumulyativ
gneseologik
ekspressiv
akkumulyativ va gneseologik

Hind-Evropa tillari oilasi qanday guruhlarni o’z ichiga oladi?

hind tillari, Eron, slavyan,
boltiq, german, roman,
kelt, grek, alban, arman.
barchasi

Eramizdan avvalgi VI asrgacha aloqa quroli sifatida ishlatilgan til qaysi?

bihar
arish
singal
sanskrit

Turkiy tillar oilasiga qancha til kiradi?

20 ga yaqin
40 ga yaqin
30 ga yaqin
50 ga yaqin

Turkiy tillar guruhi qaysi javobda to’g’ri sanalgan?

bulg’or, o’g’uz, qipchok, o’zbek va uyg’ur
o’giz, yoqut, hakas, qirg’iz - qipchoq
ugor, fin, samodiy
turk, tatar, o’zbek, uyg’ur, yoqut, hakas, qirg’iz

Aggliyutinativ tillar oilasiga qanday tillar kiradi?

Tibet, tay, birma
rus, nemis, latin,
turkiy va fin-ugor tillar oilasi
chukot, koryak, latin, hindu.

Sun’iy tillar berilgan javobni toping.

naua tillar
pijin
bunday til yo’q
esperanto

Reklamalar ehtiyojlari uchun, mehmonxonalarda mahalliy tilni bilmaydigan xorijiyliklar mushkullarini osonlashtirish uchun qaysi yozuvdan foydalaniladi?

fonografik
ideografik
piktografik
logografik

Giponimiya nima?

Lug’aviy ma‘no guruhlari doirasida ma‘no darajalanishini ifodalovchi leksik birliklar
Lug’aviy ma‘no guruhlaridagi so’zlarni qiyosiy o’rganish
Tildagi jins va tur tushunchalar munosabatlarni ifodalovchi so’zlar qatori
Omonimlarga xos xussusiyatlar

Hududiy nuqtayi nazardan chegeralangan leksika birligi nima?

Arxaizm
Dialektizm
Istiorixm
Neologizm

Ushbu fikr kimga tegishli?

«Tilshunoslik fanining asosiy vazifasi va predmeti til lingvistikasini o’rganishdan iborat».
F de Sossur.
Irisqulov M. T.
V fon Gumboldt
Reformatskiy A.С.

Areal tilshunosligi qanday tilshunoslik?

dunyodagi tilshunosliklarning kartasini o’rganadi
turli mamlakatlarning til tomonidan ma’lumotini o’rganadi
hammasi to’g’ri
ayrim tillar yoki tillar gruppasining tarqalish doirasini o’rganadi

“Til kishilik jamiyatida bajaradigan vazifasiga ko‘ra aloqa quroli, fikrni ifodalaydigan vositadir. Ijtimoiy tabiati jihatdan qaraganda til madaniy, tarixiy va ijtimoiy hodisadir; ichki tuzilishiga ko‘ra til sof bеlgi-ishoralar sistеmasidir” degan fikr kimga tegishli?

Vilgеlm fon Gumboldt
Fеrdinand dе Sossyur
Reformatskiy A.С.
Irisqulov M. T.

O’zbek tilining izohli lug’ati qancha so’z va so’z birikmasidan tashkil topgan?

70 ming
80 mingdan ortiq
75 ming
85 ming

O’zbek tilining izohli lug’ati necha jilddan iborat?

6 jild
3 jild
4 jild
5 jild

U sof lisoniy qobiliyat va imkoniyat. U tafakkurni shakllantirishga (kodlashtirishga), xotirada qat’iy sistemaga tizib saqlashga, axborotni uzatish va qabul qilishga imkoniyat beruvchi muhim (birlamchi) insoniy ijtimoiy-ruhiy kommunikatsiya vositasi. Ta’rif qaysi tushunchaga berilgan?

lison
nutq
til
me’yor

A’zolari kamida uchta bo‘lib, bir belgi (ziddiyat belgisi)ning o‘sib borishiga ko‘ra a’zolar qator hosil qilishi qanday ziddiyatni tashkil etadi?

to’liq ziddiyat
gradual ziddiyat
to’liqiz ziddiyat
teng qiymatli ziddiyat

Hozirgi kunda lotin yozuvidan dunyodagi qancha aholi foydalanadi?

30 %
10 %
15 %
20 %

Hozirgi kunda arab yozuvidan dunyodagi qancha aholi foydalanadi?

15 %
20 %
30 %
10 %

Analitik so‘zshakl berilgan qatorni aniqlang.

maktabga, kelajagimiz
o‘qib chiqdi, boryapman
maktab uchun, kelajak sari
baland-baland, manman

Balli, ofarin kabi so’zlar qaysi so’z turkumiga kiradi?

kirish so’z
modal
undov
taqlid

Slavyan (kirill) alifbosi nechanchi yillar paydo bo‘ldi?

X asr oxiri – XI asr boshlarida
X asrda
XII asr boshlarida
IX asr oxiri – X asr boshlarida

Qachon “Lotin yozuviga asoslangan o‘zbek alifbosini joriy etish to‘g‘risida”gi qonun qabul qilindi?

1995-yil 5-6-may
1993-yil 2-sentabr
1995-yil 21-dekabr
1992-yil 5-6-sentabr

“So‘zlarning ibtidosi – hislarning ifodasi” asos qilib olingan tilning paydo bo’lishi haqida nazariya qaysi?

taqlid
undov
mehnat qiyqiriqlari
ijtimoiy kelishuv

Аmеrikа hindulаri, chukоt, kоryak tillari qaysi tillarga kiradi?

Pоlisintеtik tillаr
O‘zаkli yoki аjrаtuvchi tillаr
Аgglyutinаtiv tillаr
Flеktiv tillаr