Umumiy ma’lumot. Payvandlash usallari va klassifikatsiyasi

Metallarni qoplamali metall elektrodlar
bilan elektr yoy yordamida dastaki payvandlashning yuqori unumli usullarining ba’zilari haqida ma’lumot


1.Metall buyumlarni chuqurroq eritib payvandlash. Bu usulda elektrod qoplamasi odatdagidan qalinrog’i olinib payvandlash toki esa odatdagidan kattaroq (I=(60–70)D) olinadi. Payvandlashda eriyotgan elektrod uchida konussimon qalpoqcha hosil bo’lib, u tokni qisqa tutashuvidan saqlab, kichik uchastkada issiqlik konsentratsiyasini oshirib metallni chflqurroq eritadi. Natijada ish unumi odatdagi dastaki payvandlashga qaraganda 1,2–2 marta ortadi (6.10–rasm, a).
2. Metall buyumlarni tutam qoplamali elektrodlar bilan payvandlash. Bu usulda bir necha elektrodlarni elektrod tutqichga birini ikkinchisidan 30–40 mm uzunlikda o’rnatib, avvaliga uzuni bilan payvandlanuvchi metallar aro yoy oldirib payvandlash boshlanadi. Payvandlash vaqtida elektrod ma’lum miqdorda sarflangach, ikkinchisi, keyin uchinchisi ishga tushadi va shu tartibda payvandlash olib boriladi. Bunda yoy issiqligidan to’laroq foydalaniladi, yoyni qayta-qayta oldirishga va elektrodni almashtirishga hojat qolmasligi natijasida ish unumi oddiy dastaki usulda payvandlashga qaraganda 1,5–2 marta ortadi (6.10–rasm, b).
1. Metall buyumlarni qoplamali metall elektrodlar bilan uch fazali tokli yoy yordamida payvandlash. Bu usulda payvandlashda o’zgaruvchan tok manbaining ikki fazasi qoplamali metall elektrodlar tutqichiga uchinchi fazasi payvandlovchi metallga ulanadi. Payvandlashda har ikkala elektrod va elektrodlar bilan payvandlanuvchi metall orasida yoy yonadi. Payvandlashda ajralayotgan issiqlikning ortishi natijasida ish unumini odatdagi dastaki payvandlashga qaraganda 2–3 marta ortishi bilan elektr energiyasi 25% gacha


XULOSA
Payvandlash - bu atom bog'lanishining shakllanishi tufayli materiallarning ajralmas aloqasini olishning texnologik jarayoni. Payvandlangan birikmani yaratish jarayoni ikki bosqichda davom etadi.
Birinchi bosqichda payvandlanadigan materiallarning sirtlarini atomlararo o'zaro ta'sir kuchlari orasidagi masofaga (taxminan 3 A) yaqinlashtirish kerak. Xona haroratida oddiy metallar hatto katta kuch sarflaganda ham siqilish ostida bog'lanmaydi. Materiallarning biriktirilishi ularning qattiqligi bilan to'sqinlik qiladi, ular birlashganda, ular qanchalik ehtiyotkorlik bilan ishlov berilmasin, haqiqiy aloqa faqat bir nechta nuqtalarda sodir bo'ladi. Bog'lanish jarayoniga sirt ifloslanishi - oksidlar, yog'li plyonkalar va boshqalar, shuningdek, so'rilgan nopoklik atomlarining qatlamlari kuchli ta'sir ko'rsatadi. Ushbu sabablarga ko'ra, normal sharoitda yaxshi aloqa qilish shartini bajarish mumkin emas. Shuning uchun, butun sirt bo'ylab birlashtirilgan qirralarning o'rtasida jismoniy aloqaning shakllanishi yoki materialning erishi tufayli yoki qo'llaniladigan bosim natijasida yuzaga keladigan plastik deformatsiyalar natijasida erishiladi. Ikkinchi bosqichda birlashtirilgan sirtlarning atomlari o'rtasidagi elektron o'zaro ta'sir sodir bo'ladi. Natijada, qismlar orasidagi interfeys yo'qoladi va yoki atomik metall aloqalari (metallar payvandlanadi), yoki kovalent yoki ion aloqalari (dielektriklarni yoki yarim o'tkazgichlarni payvandlashda) hosil bo'ladi. Payvandlangan bo'g'inni shakllantirish jarayonining jismoniy mohiyatiga asoslanib, payvandlashning uchta klassi ajratiladi: termoyadroviy payvandlash, bosimli payvandlash va termomexanik payvandlash 


Foydalanilgan adabiyotlar 
1. Mirboboyev V. A. "Konstruksion materiallar tehno-logiyasi", O'qituvchi, 1991 yil. 
2. Солцева Ю. П. и другие. "Материаловедение и технология конструкционных материалов" МИС и С 1996 год. 
3. Pirmuxamedov P. H. "Materialshunoslikdan laborotoriya ishlari " O'qituvchi, 1985 yil. 
4. To`raxonov A. S. "Metallar texnologiyasi" 
5. Glizmaknenno D. S. "Metallarni payvandlash va ke-sish" 1885 yil. 
6. Глизмакненно Д. С. "Сварня и резна металлов" 1971 год