Umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 5-sinfi uchun darslik

62-rasm. Tirnoqli birikmalarni yig‘ish: 
a) to‘g‘ri tirnoq; b) «T» simon tirnoq; d) ochiq tirnoq.

---

78
Duradgorlik birikma-
lari biriktirish usuliga 
ko‘ra ajraladigan va aj-
ral maydigan duradgorlik 
birikmalariga bo‘linadi. 
Birikmani yetarli da-
rajada puxtalash uchun 
mix, cho‘p mix, burama 
mix, burchakli ustqur-
ma, kiritma plastinka, 
bolt gayka va turli duradgorlik birikmalari (tirnoqli birikma-
lar, «dasta bet» bog‘lanishli, yashi rin va yarim yashirin birik-
malar) va boshqa vositalardan foydalaniladi (63-rasm). Qattiq 
va elastik yog‘och mixni mahkamroq ushlaydi, lekin mixni 
bunday yog‘ochga qoqish ancha qiyin. Burama mixlar durad-
gorlik ishlarida, ya’ni eshik va derazalarning oshiq-moshiqla-
rini o‘rnatishda ishlatiladi (64-rasm). Bunday mixlar oddiy 
mixlarga nisbatan ancha puxta birikma hosil qiladi. Detallarni 
yog‘och mixlar bilan biriktirish, asosan, turumli birikmalar-
da qo‘llaniladi. Yog‘och mixlar yo‘g‘onligi 3–12 mm ga-
cha bo‘ladi. Ular parmalangan teshiklarga yelimlab qoqiladi. 
64-rasm. Burama mixlar: a) mix kallaklari: 1–yashirin; 2–yarim 
yashirin; 3–yarim yumaloq; b) burama mixlarning o‘lchamlari.
a
b
1
3
4
6
9
15
18
22
26
30
T
irnoq
Quloq
Arraning izi
a
 
63-rasm. Tirnoq chiqarish va quloq 
ochish: a) tirnoq va quloqlarni tilish; 
b) tirnoq kеrtish; d) quloq o‘yish.
b
 
d
 

---

79
Pardozlangan buyumlarning burchak birikmalari o‘ynab ket-
masligi uchun burchakli ustqurma, kiritma plastinka, burama 
mixlar bilan mahkamlanadi.
Ba’zi duradgorlik detallarida bolt gaykalardan foydalani-
ladi.