Umumiy psixologiya “temperament” temperament

UMUMIY PSIXOLOGIYA

• UMUMIY PSIXOLOGIYA
• “TEMPERAMENT”

TEMPERAMENT

• REJA:
• Temperament haqida tushuncha
• Temperamentning fiziologik asoslari
• Nerv sistemasi tiplarini kelib chiqishi
• Temperament tiplarining uyqu,xarakat,muloqot,ishtaxa,emotsiyalari

Temperament- o`zi nima?

• Temperament-shaxs faoliyati va xulqining dinamik (o`zgaruvchan )va emotsional-hissiy tomonlarini xarakterlovchi indivedual xususiyatlar majmuidir. Ya`ni temperament insonning turli vaziyatlarda narsa va xodisalarga,insonning hatti-harakatlariga nisbatan reaksiyasini tushuntirib beruvchi xususiyatlar majmui hisoblanadi.Temperament tushunchasi Klavdio Galin tomonidan fanga kiritilgan va u lotin tilidan “temperans”,ya`ni “mo`tadil”, “qismlar munosabati takomillashtirish” ma`nolarini bildiradi.

Psixologiya fani tarixida temperament haqidagi ta’limotni birinchi bo’lib qadimgi grek olimi Gippokrat (e.avv. 460-356 y) yaratdi. Gippokrat (e.avv. 460-356 y) Temperament tiplarining nomlari ham ana shu suyuqliklardan kelib chiqqan. Masalan, xolerik grekcha «xole» so’zidan olingan bo’lib, o’t yoki safro, sangvinik «sandus» so’zidan olingan bo’lib, qon demakdir; melanxolik grekcha «melanxole» so’zidan olingan bo’lib, qora o’t demakdir;

I.P.Pavlov asab sistemasining to`rtta asosiy tipga ajratgan. 1.kuchli, muvozanatli,epchil 2.kuchli,muvozanatsiz,epchil 3.kuchli, muvozanatli, sust 4.kuchsiz, muvozanatsiz,sust

. Xolerik temperament.

• . Xolerik temperament.
• Bu temperamentdagi kishi biror narsaga qattiq kirishadi. Uning faoliyati, kuchi, g’ayrati oshib ketadi. Arzimagan to’siqlikdan kuchli g’azablanadi.

SANGVINIK TEMPERAMENT. Bu temperamentdagi kishilarda huzur-halovat ko’rishga intilish kuchli, hissiyot tez qo’zg’aladi, lekin uzoqqa cho’zilmaydi. U o’zining ko’ngliga yoqqanini qiladi, boshqalar bilan tezda do’stlashadi, ammo mayli tez o’zgaradi, jahli tez chiqadi va tez qaytadi. Bu temperamentdagi shaxs va’da beradiyu, bajarishni unutib qo’yadi. Sangvinik har narsaga tez ishonaveradi, reja tuzadi, lekin tezda undan voz kechadi.