Universiteti abdullayeva shaxzoda abdullayevna askarov abror davlatmirzayevich

 “Pedagogika fani metodologiyasi -pedagogik nazariya asoslari va 
tuzilmasi haqidagi bilimlar tizimini, pedagogik hodisa va jarayonlarni tadqiq 
qilishning yondashuvlarini, pedagogik voqyelikni haqqoniy ifoda etadigan 
axborotlarni olish usullarini, shuningdek, bu bilimlar tizimini qo‘lga kiritish 
bo‘yicha faoliyat tizimini mujassamlashtiradi”
12
,-deydi G. I. Saransev. Demak, 
bunda ilmiy bilishning ikki jihati – bilimlar tizimi va ilmiy-tadqiqiy faoliyat muhim 
ahamiyat kasb etadi. Yoki ikki faoliyat turi – metodologik tadqiqot va metodologik 
ta'minot hisobga olinyapti. Agar birinchisining vazifasi pedagogika fanlari 
rivojining qonuniyatlari va yo‘nalishlarini, pedagogik tadqiqotlarning sifat va 
samaradorligini 
oshirish 
tamoyillarini, 
ularning 
tushunchalari 
tarkibini 
aniqlashtirsa, ikkinchisi – metodologik bilimlardan tadqiqot dasturlarini asoslashda 
va sifatini baholashda foydalanishni anglatadigik muammolarning umumnazariy 
savollar yechimiga qaratiladi 
11
N.Saidahmedov. Pedagogika fani metodologiyasi xususida. // Xalq ta’limi, 2000 yil 1-soni, 34-37-betlar. 
12
G.I. Saransev. Metod obucheniya kak kategoriya metodiki prepodovaniya// Pedagogika, 2008 g., №1, s. 28-34. 

---

29 
 
O‘zbek olimi, faylasuf S. Shermuhamedov fikricha: “metodologiya – 
(yunoncha-metodlar haqida ta'limot) ijodiy jarayon sifatida ilmiy bilish yo‘llari 
va vositalarining, ilmiy tadqiqot qonuniyatlarining, ularni taqqoslash va 
tizimlashtirish zamirida yuzaga kelgan
13
”.. Demak, metodologiya ilmiy bilish 
faoliyatining mohiyatini, yo‘llari va vositalarining nazariy muammolarini, 
shuningdek, ijtimoiy jarayon sifatida ilmiy tadqiqot qonuniyatlarini o‘rganadi. 
Aniq fanlar metodologiyasi umumiy metodologiyaga tayangan holda: 
-birinchidan, uning talablarini muayyan fan ob'ekti tashkil etadigan hodisa va 
jarayonlarni o‘rganishga tatbiq etadi; -ikkinchidan, o‘zida bilishning aniq ilmiy 
metodlari haqidagi nazariyani o‘rganilatyogan hodisa va jarayon
qonuniyatlarining o‘ziga xos jihatlari bilan bog‘liq holda mujassamlashtiradi. 
Bu boradagi karashlar, nazariyalar va adabiyotlar taxlili, yondashuvlarga 
tayangan xolda pedagogika fani metodologiyasini quyidagicha ta'riflashga imkon 
beradi: