Universiteti turon zarmed universiteti

GREK DEMOKRATIYASI YOKI KLASSIK DAVR MADANIYATI
Miloddan avvaligi V asr Yunonistonning ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy jihatdan eng yuksak taraqqiyot bosqichiga ko`tarilgan davri hisoblanadi. Bu davr haqiqatdan ham yunon elining ,,oltin asri" deb atashga arziydigan davridir. Miloddan avvalgi V asrga kelib aristokratlar va demokratlar o`rtasidagi siyosiy kurash avj oladi. Bu kurashda Perikl boshliq demokratlar g`alaba qilishadi. Perikl davrida Anaksagor, So`qrot (Sokrat) Demokrit kabi buyuk faylasuflar, „Tarix fanining otasi" Gerodot hamda Sofokl, Esxil, Evripid kabi buyuk tragiklar, mashhur haykaltarosh Fidiy va boshqalar yashab ijod etganlar.
Perikl davrida birinchi marta davlat lavozimlariga maosh to`lash joriy qilinadi. Maxsus teatr puli joriy qilingan, yani teatrga borgan kun uchun ham haq to`langan. Chunki, teatr Afinaning ongli fuqarosini tarbiyalashning asosiy vositasi hisoblangan.
Notiqlik san‘ati keng quloch yoygan. Natijada sud notiqligi, harbiy notiqlik va siyosiy notiqlik yuksak darajaga ko`tarilgan. Bundan tashqari, notiqlik sanatining rivoji adabiy tilning shakllanishi hamda notiqlik nazariyasi hisoblangan „Ritorika" ilmining taraqqiy etishiga to`rtki bergan.
Perikl zamonasida ilmiy-falsafiy ta‘limotlar yuqori taraqqiyot darajasiga ko`tarilgan. Ilmiy tafakkur egalari o`z asarlarida tabiat hodisalari va ijtimoiy taraqqiyot qonuniyatlarini ochib bergan. Ularni ilmiy jihatdan izohlashga intiladilar.
Klassik davr falsafasiiing asosiy hususiyatlaridan biri-pantezm, ya‘ni ilohiy kuchlarni, koinot hodislaridan axtarib ko`rish, insonni eng aqlli va qudratli kuchga ega bo`lgan mavjudot sifatida tan olish, uning kelajagiga umid bilan qarashdan iboratdir.
Bu davr falsafasining ko`zga ko`ringan vakillaridan biri,, Periklning ustozi Anaksagor (mil. avv. 500-428 yillar) bo`lgan. V ob‘ektiv borliqni bitmas-tuganmas zarralardan tarkib topgan, u abadiy mavjud deb hisoblaydi. Barcha jismlar mayda zarralar-dan: havo eng mayda havo zarrachalaridan, daraxt-eng mayda yog`och zarrachalaridan, go`sht-eng mayda go`sht zarrachalaridan to`g`ilgan, deb ta‘kidlaydi. Shuningdek, barcha narsalarning kelib chiqishini qudartli kuch-,,olamiy aql" bilan bog`lab ko`rsatadi. Uningcha, Quyosh va Oy ilohiy kuchlar emas, balki abadiy porlab, yonib turadigan jismlardir.
Ibtidoiy materializmning asoschisi hisoblangan