University of geological sciences

8
UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES
13
UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES
Ustav kapitali ta’sis hujjatlarida belgilangan hissalarning (pul ifodasidagi) yig‘indisidir. Ustav kapitaliga hissa shaklida qo‘shiladigan moddiy va nomoddiy aktivlar ta’sischilar kelishuviga yoki yuridik shaxs ijrochi organining qaroriga ko‘ra baholanadi va hisobga olinadi.
Qo‘shilgan kapital aksiyalarni nominal qiymatidan baland narxlarda dastlabki sotishdan olinadigan emissiya daromadini aks ettiradi.
Zaxira kapitali mol-mulkni qayta baholash chog‘ida hosil bo‘ladigan inflatsiya zaxiralarini, shuningdek, tekinga olingan mol-mulk qiymatini aks ettiradi.
Ustav kapitali- davlat ro'yxatidan o'tgan tashkilotning ta'sis hujjatlarida belgilangan miqdor. Tashkilotning ustav faoliyatini ta'minlash uchun mulkdorlar tomonidan dastlab investitsiya qilingan mablag'lar miqdoridan 80-schyotning debetida aks ettirilgan qarzlari miqdori bilan farqlanadi. Ustav kapitali yuridik shaxsning kreditorlari manfaatlarini kafolatlaydigan mol-mulkining eng kam miqdorini belgilaydi.
Rezerv kapitali – bu korxonaning turli maqsadlarlarda va turli manbalar evaziga shakllantirilgan xususiy kapitalining bir turi. 
Rezerv kapital asosan quyidagi manbalar hisobidan vujudga keladi: •Mavjud mulkni qayta baholash natijasida paydo bo‘ladigan yangi qiymat evaziga. 
•Korxonaning sof foydasi hisobidan
•Qaytarib bermaslik sharti bilan kelib tushgan mulk evaziga
6
UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES
Moliyalashtirishning o‘z manbalarini ahamiyatliligi bo‘yicha keyingisi amortizatsiya ajratmalari hisoblanadi. Ular korxonalarda asosiy ishlab chiqarish fondlari qiymatini tayyor mahsulot qiymatiga o‘tkazishi natijasida tashkil bo‘ladi. Asosiy ishlab chiqarish fondlari qiymatini bosqichma-bosqich tiklanishi jarayonida bo‘shab qolgan pul mablag‘lari amortizatsiya ajratmalari ko‘rinishida amortizatsiya fondida to‘planib boradi. Amortizatsiya fondining kattaligi korxonaning asosiy fondlarini hajmiga, ularning boshlang‘ich yoki tiklanish qiymatiga, turlari va yoshlari o‘yicha tarkibiga, shuningdek maqsadi va amortizatsiya ajratmalarini hisoblashning qo‘llanilayotgan usuliga bog‘liq.
Ichki moliyalashtirishga misol sifatida qo'shimcha asbob-uskunalar sotib olish, yangi bino, ustaxona yoki boshqa binolarni qurish uchun foydani investitsiya qilish mumkin. Korxonaning o'zini o'zi moliyalashtirish darajasi nafaqat uning ichki imkoniyatlariga, balki tashqi muhitga ham bog'liq (davlatning soliq, amortizatsiya, byudjet, bojxona va pul-kredit siyosati).