Uo‘K: 4(100) (075) kbk: 63. (0) R-17 Rajabov, Ravshan Jahon tarixi


Download 3.16 Mb.
Pdf ko'rish
bet59/268
Sana01.11.2023
Hajmi3.16 Mb.
#1736437
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   268
Bog'liq
Ravshan Rajabov Jahon tarixi

Tavsiya etiladigan adabiyotlar
1. Ладынин И. А. и др. История древнего мира: Восток, Греция, 
Рим. «Слово», «ЭксмоЭ. – М.: 2004.
2. Меликашвили Г.А. Урартские клинообразные надписи. – М.: 
1960.


131
Asosiy sanalar
Mil.avv. XIII asr o‘rtalari 
Bolqon yarim orolidan frigiya qabi- 
lalari Kichik Osiyoga kirib keldi.
Mil.avv. 1300-yil
Urartu qabilalari ittifoqi.
Mil.avv. IX asr
Urartu davlati vujudga keldi.
Mil.avv. 1120-yil atrofi
Frigiyaliklar Ilion shahrini to‘la 
buzib tashladi.
Mil.avv. 810–786-yillar
Menua – Urartu gullab yashnagan
davr.
Mil.avv. 725–696-yillar 
Midas davrida Frigiya gullab-
yashnadi.
Mil.avv. 675-yil 
Frigiya davlati quladi.
Mil.avv. 685-yil 
Lidiyada navkar Gig Mermnad 
sulolasiga asos soldi.
Mil.avv. 667-yil 
Lidiya Osuriyaga qaram
 bo‘ldi.
Mil.avv. 630-yil 
Lidiya mustaqilligini qayta tikladi.
Mil.avv. VI asr 
Midiya Urartu davlatini bosib oldi.
Mil.avv. 547-yil 
Lidiya Fors davlati tarkibiga kirdi.


132
XETT DAVLATI VA JAMIYATI. MITANNI
1. Xett davlati tarixiy manbalari va tarixnavisligi. 2. Dav-
lat va jamiyatning vujudga kelishi. 3. Yangi Xett podsholi-
gi davrida buyuk Xett davlati (mil.avv. XIV – XII asrlar). 
4. Xett davlati harbiy tashkiloti. 5. Xett diplomatiyasi.
6. Yangi Xett podsholigi davrida iqtisodiy-ijtimoiy munosa-
batlar. 7. Xett madaniyati. 8. Mitanni.
1. Xett davlati tarixiy manbalari va tarixnavisligi. Mil.avv. 
II ming yillikda Kichik Osiyo va unga qo‘shni hududlarni o‘z 
tarkibiga olgan qudratli Xett davlati to‘g‘risida tarixiy ma’lumot-
lar XX asr boshlarigacha deyarli yo‘q darajada edi. Bu vaqtgacha 
Kichik Osiyo va Shimoliy Suriyada sirli iyeroglif yozuvlar va tas-
virlar topilgan edi. 1887-yil tadqiqotchilar Tell-Amarna arxivida-
gi diplomatik yozishmalarda Xett podshosining Misr fir’avniga 
tengligi (uning birodari) eslatib o‘tiladi. Bu kashfiyot Old Osiyo-
da qadimda yana bir buyuk davlat mavjud bo‘lganini ko‘rsatadi. 
1906-yil nemis olimi Y. G. Vinkler Bo‘g‘ozqoyada (Turkiya) xett-
lar poytaxti Xattusi xarobalarida ar xeologik qazishmalarga kiri-
shadi. Arxeologik qazishmalar natijasida Yaqin Sharq tillarida 
bitilgan o‘n minglab taxtachalardan iborat arxiv, jumladan, Xett-
Misr tinchlik shartnomasining mixxat varianti topiladi. Chex 
tadqiqotchisi B. Grozniy 1915-yilda chuqur tadqiqotlar natijasi-
da xett tili hind-yevropa tillar oilasiga mansub degan xulosaga 
keladi. Natijada Xett davlati tarixining o‘rga nish kuchayib ketadi. 
Olim A.Getse 1933-yil Xett davlati tari xining umumiy ocherkini 
yaratdi. Bundan tashqari A. Getse 1933-yilda Kichik Osiyo tarixi 
umumiy ocherkini chop etadi. Muallif Xett davlatining harbiy va 
sulola tarixiga asosiy e’tiborini qaratadi. U Xett jamiyatining bir 
qancha ijtimoiy-siyosiy muassasalari o‘xshashligiga (yer-mulk, 
majburiyatli yer egaligi) asoslanib, xettlarning ijtimoiy tizimini 
feodal tuzum deb ta’rifl adi. Lingvist va arxeologlar Xett madani-
yati asoslarini yara tishda protoxettlar, xurrit qabilalari o‘rnini 
ko‘rsatadigan dalillarni topdilar. 

Download 3.16 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   268




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling