Урду жисмоний маданият факультети «Умумий жисмоний тарбия» кафедраси ўқитувчилари п ф. н. В рахимов, п ф. н. А шариповлар томонидан

CҲалг`итишлар (финт). CҲалг`итишларни то`псиз ва то`п билан бажариш мумкин. То`псиз чалг`итишлардан ко`проқ уни қаршиликсиз қабул қилиш учун ҳимоячиларнинг яқинида турганда таъкибдан қутилиш мақсадида фойдаланилади. То`п билан чалг`итишлар узатишни, отишни ёки йерга уриб юришни қаршиликсиз бажариш учун қо`лланилади.
Чалг`итишлар мураккаб ҳаракатла
р ёрдамида бажарилади, ҳаммасидан ко`проқ бир-бирига бог`лиқ бо`лган босқич (фаза): анчагина секин чалг`итиш ҳаракати техник усулининг қулай пайтида қо`лланилиши ва тез асосий усулни амалга оширишга бог`лиқдир.
Икки ва ундан ортиқ усуллардан ташкил топган чалг`итишлар икки турга бо`линади: оддий ва мураккаб. Бир ҳаракатдан иккинчи ҳаракатга о`тишда қанча кам вақт сарфланса, рақибни алдаб о`тишга шунча имконият яратилади.
То`пни узатишда усулларни о`згартириб то`п ё`налишини ва то`п узатишда то`хтаб қолиш пайтларида чалг`итишлар қо`лланилади. Енг ко`п тарқалган чалг`итиш-бу то`пни отмоқчи бо`либ, со`нг то`пни узатишдир. (бош орқасидан, орқа ва ён томондан).
То`п отишда то`пни узатаётгандай ҳаракат қилиш ёки бир усулда то`п отмоқчи бо`либ, иккинчи усулдан фойдаланиш, сакраб то`п отмоқчи бо`либ йерга тушиб ҳимоячини алдаб о`тиш жуда фойдалидир.
Чалг`итишларни, айниқса, ҳимоячини алдаб о`тишда қо`ллаш муҳимдир. Бу бир ва икки қадамли ҳаракат бо`лиши мумкин. Чалг`итиш сифатида қадам қо`йиш, ҳамла қилиш ва то`п узатишлардан фойдаланилади.
То`сиқ. Бу ҳужумчиларнинг ҳимоячилар паноҳидан қутулиши учун қо`лланиладиган фойдали воситадир. Қо`л то`пи о`йинида то`сиқлар якка ҳолда ва о`йинчилар гуруҳи томонидан қо`йилиши мумкин.
Гуруҳ бо`либ то`сиқ қо`йиш 9 метрли еркин то`п ташлаш чизиг`идан то`п отишда қо`лланилади, бу бир неча ҳужумчининг бир-бирига яқин туриб, то`п егалламоқчи бо`лган ҳужумчига пешвоз чиқаётган ҳимоячилар ё`лини то`сишдан иборатдир.
Ҳимоя о`йин техникаси.
О`йинчиларнинг ҳимоя техникасини то`пни олиб юриш, уриб қайтариш, то`сиқ қо`йиш ва дарвозабон орқали то`пни ушлаб олишлар ташкил етади.
Дастлабки ҳолатда то`г`ри туриш ҳимоя ҳаракати тайёргарлигига замин яратади. О`йинчи оёқларини букиб, гавда ог`ирлигини оёқ кафтларининг олдинги қисмига баравар тақсимлаб, қо`лларини букган ҳолда (бурчаги тахминан 90%) бир оз икки томонга ёйиб, қо`л кафтларини олдинга қаратиб туриши керак. Ён томонга еркин юра олиш ва орқа билан югура билиш ҳимоячи ҳаракати техникасининг енг муҳим усулларидир.