Урду жисмоний маданият факультети «Умумий жисмоний тарбия» кафедраси ўқитувчилари п ф. н. В рахимов, п ф. н. А шариповлар томонидан

Рақибничалғитиш— бушерикларигаиндивидуалҳаракатучунқулайшароитяратибберишмақсадидафутболчинингҳаракат» ланиши. Қўриқчисиниергаштирибкетишмақсадидамаълумзонагасохтаҳаракатланабориб, ётўпиборўйинчининг, ёкидарвозагабевосита хавфсолишучунқулайпозициядатурганшеригинингбемалолҳаракатқилишинитаъминлабберишяхшиманёврҳисобланади.
Ҳужумчиўйинчиларнингқанотҳимоячилариҳужумқилишиучунбўшзонаҳосилқиладиганчалғитишҳаракатларимуҳумдир. Тўп 8-ўйинчида, 9-ва 7-ҳужумчиларчаптомонгаҳаракатланиб, қўриқчилариниергаштирибкетадилар-да, 2- қанот . ҳимоячиҳужумгабемалолқўшилишиучунзонани очиққолдира-дилар. Бупайтдамайдоннингдарвозанизабтетишенгқулайқисмигатўпузатишучунжудаяхшиимкониятюзагакелади.
Ҳужумчиўйинчиларнингиккинчиешелонданҳужумқилувчи 8-ўйинчигақулайшароитяратадиганчалғитишҳаракатларикўрсатилган. 9-ва 4-ўйинчилар олдинлабёнтомонгакескинюгуриб, ҳимоячиларниергаштирибкетадиларда, 8- ўйинчигаянадаилгарилабборишвадарвозагақаратазарбаберишиучуняхшишароитяратибберадилар. Борди-юҳимоячиларюгурибкетганлар ортиданбормасалар, ундатўпни очилганшерикларгаузатибюборишмумкин.
CҲалғитишҳаракатлариқилгандақуйидагиларёддатуришикерак:
1. Ҳаракатланишлар «ростакам» бўлиши, яъничинакам хавфсолиб, ҳимоя-чиларниҳаракатланаётганлар ортиданқувишгамажбуретадигаибўлишизарур.
2. Ҳаракатланишлармаксималтезликдабўлмаслигикерак, чункирақибунингҳаракатлариниилғамайқолиб, қувишнибошламаслигимумкин (тезҳар-акатланишчалғитишбўлмай, балкиюқоридаайтилганидек очилишбўл-ади).
3. CҲалғитишҳаракатларининг. Бирқанчавариантларинибилганҳосилқилишмаъқул, шундагинаҳимоячиларфаолиятиниҳоятдақийинлашибқолади. Майдоннинтайримқисмидаўйинчиларнисонжиҳатдан ортиқлигини, ҳосилқилиш. Ҳужумчиўйинчилармайдоннингбиронқисмидаҳимоячиларбиланяккама-яккакурашниуддалай олмаётганбўлса, ўйинчиларданбиритўпиборҳужумчиўйнабтурганзонагаўтганмаъқул. СҲундамайдоннингмаълумқисмидамиқдор ортиқлигиҳосилқилиниб, бунданрақибниютибчиқишучунфойдалансабўлади.
Сонжиҳатдан ортиқликкаманёврқилишбилан, шунингдекяккама-яккакурашдарақибниютибчиқишбиланҳамдакомбинацияёрдамидаеришилади. Бутактикйўлкўпинчаҳужумгаанчагинаўйинчиларқўшиладигантадрижийҳужумпайтидаишлатилади.
6-ўйинчинингтўпнибошқарибтурган 7- ўйинчитомонгаўтиб, сонжиҳатдан ортиқликҳосилқилишикўринибтурибди. Борди-ю 10-яримҳимоячи 6-яримҳимоячинитаъқибқилиббормаса, унда 6- ўйинчидаактивиндивидуалҳаракатқилишимкониятипайдо бўлади.
Майдоннингайримқисмидакўпмарталаб очилибчиқибтуриш, чалғитишларвасонжиҳатдан ортиқликниҳосилқилишнибирин-кетинтакрорлайверишмуваффақиятиитаъминлабборади. Тўпнибошқараётганжамоанингўйинчилариқанчаликактивманёврқилсалар, ҳужумниривожлантиришдатурликомбинациявариантлариданшунчаликкўпфойдаланишмумкинваайнанбирҳужумнимуваффақиятлитугашианиқроқбўлади. Айримўйинчинингҳам, умуманжамоанингҳамтактикжиҳатданқанчаларсаводлиеканиниманёврқилишигақарабайцабўлади.