Urganch davlat universiteti iqtisodiyot fakultet iqtisodiyot kafedrasi

Kurs ishi mavzusining maqsad balanslarning mohiyati va kontseptsiyasini ochib berish, to'lov va hisob-kitob balanslarini tayyorlash bo'yicha to'liq tahlil qilishdir.
Ushbu maqsadga erishishda quyidagi vazifalarni hal qilish kerak:
* To'lov balansi va hisob-kitobining mohiyati va qiymatini aniqlash.
* To'lov va hisob-kitob balanslarini tuzish metodikasini, uning tuzilishini ochib berish va tushunish
* O’zbekiston va xorijiy davlatlarning to'lov balansini tuzish muammolarini tahlil qilish.
* Balanslar o'rtasidagi farqlarni aniqlash. Hozirgi O’zbekiston iqtisodiyoti uchun to'lov balansining davlat tomonidan o'rganish va tartibga solish ob'ekti sifatida ahamiyati ayniqsa yuqori. Shunday qilib, balansni, uning asosiy daromadlari va xarajatlari moddalarini optimallashtirish bo'yicha zarur choralar milliy iqtisodiy rivojlanishni sezilarli darajada rag'batlantirishi mumkin.
Maqsad va vazifalarimni vizual ravishda ko'rib chiqish uchun kurs ishi to’rta rejaga bo'lingan. Birinchi rejada men to'lovlar balansining kontseptsiyasi va tuzilishini, uning ahamiyati va davlat tomonidan tartibga solinishi zarurligini, shuningdek O’zbekiston to'lov balansini tuzish muammolarini ko'rib chiqaman.
Ikkinchi rejada men to’lov balansi va uni rivojlantirish muammolariga e'tibor qaratganman.
Uchinchi bobda men To'lov balansini tartibga solishni ko’rib chiqanman. To’rtinchi rejada esa To'lov balansini shakllantirishning asosiy tamoyillarini ko’rib chiqdi.
Kurs ishi kirish, asosiy qism, xulosa va foydalanilgan adabiyotlardan iborat.
2.1. To’lov balansi tushunchasi va uning tuzilishi
To`lov balansi — ma`lum davr mobaynida mamlakat rezidentlari va tashki dunyo o`rtasida bo`ladigan bitimlar statistik kayd kilingan xujjatdir.

U mamlakatning iktisodiy alokalarini anik-lo`nda ifodalab pul-kredit, valyuta, byudjet-solik, xalkaro savdo siyosatining xamda davlat karzini boshkarish yo`nalishlarini tanlash uchun indikator vazifasini bajaradi.

Mamlakatning ma`lum vaktdagi barcha xalkaro iktisodiy faoliyati, shu jumladan, tashki savdo, kapital va ishchi kuchi migratsiyasi xam to`lov balansida o`z aksini topadi. Xar kanday tashki iktisodiy bitim valyuta ayirboshlash va valyuta operatsiyalari orkali amalga oshiriladi.
Demak, mamlakatning jaxon bozoridagi faoliyati natijalari pirovardida xorijiy valyuta tushumlari va xarajatlarida ifodalanadi. SHuning uchun xam to`lov balansini bir tomondan, chetdan keladigan barcha tushumlar, ikkinchi tomondan esa, chetga chikariladigan barcha to`lovlar ko`rsatilgan xujjatdir deb karash mumkin. Tushum fakat eksport yordamida ta`minlanishi mumkin. Aksincha, xorijiy tovarlarni va xizmatlarni sotib olish (import) uchun to`lovlar va xorijiy valyuta xarajatlari bilan boglik bo`ladi. Bunda tovar deganda ayirboshlanadigan xar kanday narsa tushuniladi, ya`ni, u moddiy ne`mat, xizmat, ishchi kuchi, kapital va valyuta bo`lishi mumkin⁸.