Urganch davlat universiteti «tasdiqlandi»

3 

 

Mantiq bilish 

nazariyasining 

tadqiqot 

obyekti. 

Jamiyat va 

inson falsafasi.  

 

Tafakkur  mantiqiy  fikrlash  asosi.  Mantiqning  kommunikativ, 

ma’rifiy,  madaniy  jihatlari.  SHarq  va  G‘arb  mutafakkirlarining 

mantiqiy  qarashlari.  Dialektik  mantiq.  Formal  mantiq.  Matematik 

mantiq.  Tafakkur  va  til  mutanosibligi.  To‘g‘ri  fikrlashda  so‘z  va 

tilning  ahamiyati.  Tushuncha,  xukm  va  xulosaning  fikr  teranligini 

ta’minlashdagi roli. Tushuncha va uning turlari. Mavhum va konkret 

tushunchalar.  Tushunchalarni  ta’riflashning  turlari.  Xukmning  fikr 

yo‘nalishini 

belgilashdagi 

roli. 

Murakkab 

xukmlar. 

Xulosa 

chiqarishning  tuzilishi  va  turlari.  Induktiv  va  deduktiv  xulosa 

chiqarish.  Tanqidiy  tafakkurning  mantiqiy  xulosa  chiqarishdagi  roli. 

Sillogizm  nazariyasi.  Isbotlash  va  rad  qilishda  dalillarning  o‘rni. 

Argumentlash 

(dalillash)ning 

mantiqiy 

xulosa 

chiqarishdagi 

ahamiyati.  Modal  mantiq  qoidalari.  Mantiq  va  ritorika.  Mantiqiy 

semantika. Fikr va harakat mantig‘i. 

Jamiyat  tushunchasi  va  uning  strukturasi.  Jamiyat  haqidagi  falsafiy 

ta’limotlar  tarixi.  Jamiyat  paydo  bo‘lishining  ilmiy,  iqtisodiy, 

ijtimoiy,  siyosiy,  ma’naviy  omillar.  Bozor  munosabatlari  va 

tadbirkorlikning  tarixiy  tiplari.  Ishlab  chiqarish  kuchlari  va  ijtimoiy-

iqtisodiy  munosabatlar,  mulk  va  mulkchilik  dialektikasi.  Jamiyatda 

urug‘,  qabila,  elat,  millat,  davlat  boshqaruvining  o‘rni.  Fuqarolik 

jamiyati  institutlari. Jamiyat  rivojiga  tarix  falsafasi  nuqayi  nazaridan 

yondashuvlar.  Tarixning  mazmuni  va  yo‘nalishlari.  Tarix  haqidagi 

konsepsiyalarning gnoseologik ontologik va aksiologik yo‘nalishlari. 

Tarixda  shaxsning  roli.  Tarixda  inson  taqdiri.  Ziyolilarning 

modernizatsiya  davridagi  vazifalari.  Sivilizatsiya  tushunchasi  va 

uning  tiplari.  Falsafa  tarixida  sivilizatsiyaga  turli  yondashuvlar 

tasnifi.  Sivilizatsiyaning  asosiy  elementlari:  siyosat,  madaniyat  va 

iqtisodiyot. Madaniyat va sivilizatsiya mutanosibligi. Ijtimoiy, siyosiy 

va  huquqiy  madaniyat:  an’anaviy,  diniy,  kontinental  evropacha, 

anglosaksoncha  huquqiy  tizimlar  tiplari.  Huquqiy  va  siyosiy 

madaniyatning  tiplari.  O‘zbekistondagi  siyosiy  madaniyatning 

yo‘nalishlari. 

Texnologik 

madaniyatning  paydo  bo‘lishi 

va 

rivojlanishi. Madaniyatda texnikaning obrazi va funksiyasi. Ommaviy 

madaniyatning  shakllanish  tarixi.  Submadaniyat,  popmadaniyat, 

ekran  madaniyatining  tasnifi.  Ommaviy  madaniyatsizlik.  Ma’naviy 

1

 

---

regress  va  uning  ijtimoiy  sabablari.  Madaniy  faoliyat  va  madaniy 

ehtiyojlar  uyg‘unligi.  Elitar  madaniyat  va  individual  madaniyat. 

Dunyo  xalqlari  madaniyatidagi  umumiylik  va  farqlar.  Inson,  shaxs, 

individ,  individuallik  tushunchasi.  Falsafa  tarixida  inson  mohiyatiga 

oid qarashlar tasnifi. Irratsionalizm ong haqida. Gillozoizm ta’limoti. 

Antrop  kosmologik  tamoyil.  Ongning  tabiati,  strukturasi  va 

funksiyalari. 

Z.Freyd 

ongsizlikning  tabiati  haqida. 

Ijtimoiy 

jarayonlarda  onglilik  va  ongsizlikning  namoyon  bo‘lishi.  Individual 

ong va ijtimoiy ong borlig‘i. Til, ong va tafakkur imkoniyatlari. Klipli 

tafakkur  va  texnologik  taraqqiyot.  Insonga  oid  teotsentrik 

yondashuvlar.  Insonga  nisbatan  biologizatorlik  va  sotsiologizatorlik 

konsepsiyalari.  Falsafiy  antropologiyaning  predmeti  va  vazifalari. 

Falsafiy antropologiya va elitologiyaning uyg‘unligi. Elitologiyaning 

yo‘nalishlari.  Hayotning  ma’nosi  va  unda  insonning  vazifasi. 

Evgenika  va  bioetika.  Hayotni  tark  etish  bosqichlari.  Suitsid, 

parasuitsid, evtanaziya va uning shakllari, esxatologiyaning mohiyati.