Urganch davlat universiteti zohid jumaniyozov tarjimaning nazariy va amaliy asoslari


Download 0.5 Mb.
bet38/131
Sana08.01.2022
Hajmi0.5 Mb.
#244742
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   131
Bog'liq
Urganch davlat universiteti zohid jumaniyozov tarjimaning nazari

Transkriptsiya. Har qanday tovushni ifodalab bera oladigan lotin tili grafikasi asosida yaratilgan, xalqaro qabul qilingan belgilar tizimi asosida milliy so’z va atamalarni ikkinchi bir tilda qayta tiklashga transkriptsiya deb ataladi.

Masalan, Go’ro’g’li – Gōrōġlï.



Kal’ka yo’li bilan tarjima. Hech bir til frazeologik birliklari hayotdagi barcha jihatlarni qamrab ololmasligi tufayli bir tilda muayyan tushunchani ifoda etadigan frazeologizm o’zga tilda ekvivalentiga yoki muqobil variantiga ega bo’lmasligi mumkin. Bunday holda ko’proq tarjima amaliyotining kal’ka, ya’ni so’zma-so’z tarjima usuliga murojaat qilinadi. Bu yo’l vositasida tarjima tilida hosil qilinadigan birikma, iboraviy shakl kasb etib, tabiiy jaranglasa, nazarda tutilgan ma’no va uslubiy vazifani aksa ettira oladi. Bunday paytda nafaqat adekvatlik ta’minlanadi, balki tarjima tili lug’at tarkibining boyishi uchun ham umkoniyat vujudga keladi. Barqaror birlikning so’zma-so’z tarjimasi tufayli hosil bo’lgan birikmani ayrim hollarda tarjima tili me’yori qabul qila olmasligi, natijada harfxo’rlikning yuzaga kelib qolishi ehtimoli ham mavjud. Bu holda adekvatlikning yaratishi haqida ham, tarjima tili lug’at tarkibining boyishi to’g’risida ham so’z bo’lishi mumkin emas. Shuning uchun ham tarjima amaliyotining sermahsul usullaridan bo’lmish kal’kani harfxo’rlikdan tubdan farq qilish kerak.

Bunda farqli ravishda frazeologik kal’ka asliyatdagi birlik ma’nosi va uslubiy vazifasini to’la saqlab qoladi. Bunday paytda asliyatning badiiy-estetik, g’oyaviy-mazmuniy xususiyati ham qayta yaratiladi. Bunga kal’kaning yangi til sharoiti qonuniyati xususiyatining qat’iy hisobga olinishi asosida amalga oshirilishi tufayli erishiladi. Shuning uchun ham tarjima amaliyotining mazmunan va shaklan beo’xshov ifodasi bo’lmish harfxo’rlikka tenglashtirib bo’lmaydi.

Ammo ayrim kal’kalar asoslarida mujassamlashgan obraz tarjima tili sohiblariga tushunarli va maqbul bo’lsada, goho tarjima tilida an’anaviy xususiyatga ega emasligi tufayli g’ayritabiiy tuyuladi. Lekin asta-sekin ular nutqda me’yoriy qo’llanilish imkoniyatini qo’lga kiritadilar.


Download 0.5 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   131




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling