Urganch ranch texnologiya universiteti maktabgacha ta’lim psixologiyasi va pedagogikasi yo’nalishi

Psixologik maslahat berish amaliy sohadir psixologiyaqaysi bir renderlash odamlarga psixologik yordam, mutaxassisning tavsiyalari va tavsiyalari shaklida - psixolog.
Psixologik Maslahat ma'lum bir vaqtda, bu uchun maxsus jihozlangan xonada, qoida tariqasida, begonalardan ajratilgan va maxfiylik sharoitida amalga oshiriladi. Maslahat majlisi vaqt bilan cheklanmagan holda, mijoz bilan suhbat shaklida bo'ladi. Hozirgi vaqtda mijozning shaxsiyati baholanadi va uning individual xususiyatlari, tavsiyalari berilib, ular muammoni hal qilish uchun ilmiy asoslangan, asoslangan. Shu bilan birga, hisob-kitob mijoz tomonidan uning muammosiz yordamisiz maslahat va tavsiyalardan mustaqil foydalanishiga yordam beradi psixolog. Buning asosi har bir normal, sog'lom odam bardosh bera oladi degan ishonchdir psixologik muammolaruning hayotida yuzaga keladigan va vazifa psixolog unga muammoning mohiyatini aniqlashga yordam bering.
Ishda ishlatiladigan barcha usullar va usullar batafsil tavsiyalar bilan muammoni hal qilish yo'lini aniqlash va aniq shakllantirishga mo'ljallangan psixolog mutaxassisimijozga tushunarli va tushunarli.
Maslahatlar soni har bir alohida holat uchun alohida belgilanadi, masalaning mohiyati, uni hal qilish shartlari, uzoq vaqt talab qilinishiga qarab. psixologik yordam.
Axloqiy tamoyillar - axloqiy tamoyillarga asoslangan zamonaviy jamiyatda qabul qilingan va tartibga solinadigan muayyan axloq qoidalari faoliyati, shuningdek, turli sohalardagi aloqa jarayoni ishtirokchilarining o'zaro ta'siri. Mutaxassislarni tayyorlashda - psixologlarmasalani o'rganish axloq, asosiy tayyorgarlikka kiritilgan.
Axloqiy printsiplar asrlar davomida ishlab chiqilgan va tsivilizatsiyalar tarixi, falsafalari, madaniy an'analari va diniy qonunlari izidan chiqqan axloqiy me'yorlarni o'rnatadi. Ya'ni, bu tamoyillar qonunga emas, balki axloqiy me'yorlarga asoslanadi.
Falsafada axloqning ilmiy ta'rifi bilan, uning axloqiy manbalari, inson taraqqiyotidagi o'zgarishlar hisobga olinadi. Har qanday dunyo dinlarining shakllanishi ma'lum bir axloqiy tamoyillar va diniy ta'limotlar tarafdorlari rioya qilishi kerak bo'lgan normalarga asoslanadi. Madaniyat deganda odamlar o'rtasidagi munosabatlar normalari tsivilizatsiyalashgan jamiyatda ro'yobga chiqarilishini, urf-odatlar va urf-odatlar uning tarkibiy qismlarini kiritishni anglatadi. Davlatlar, millatlar, ijtimoiy jamiyatlar, xalqlarning siyosiy manfaatlariga tayangan holda siyosat va mafkura ham axloqiy ong manbai bo'lib xizmat qiladi. Bu barcha manbalar axloqiy tamoyillarning shakllanishiga asoslanadi.
Xulosa
Amaliy psixologning kasbiy mahorati uning bilimlari texnikasi va inson muomalasining psixoterapevtik texnologiyasini yaxshi bilishida deb hisoblaniladi, u suhbatga kirisha olishi va insonlarni o‘ziga jalb qila olishi, ularni ishontira olishi zarur bo‘ladi. U o‘zida ishonch uyg‘ota olishi talab qilinadi va insonlarga psixologik ta’sir o‘tkaza olishi zarur bo‘ladi. Demak bo‘lajak amaliy psixologlar uchun birinchi talab ularning muloqot qila olish qobiliyatini mavjudligi hisoblanadi. Etika jihatidan psixolog o‘z ma’naviy qadriyatlariga ega bo‘lishi talab qilinadi. Bunda u mijozning shaxsiyatiga tegmasligi kerak. Mijoz bilan albatta shirin momalada bo‘lishi talab qilinadi.Psixologik bilimlar haqida so‘z ketar ekan, albatta mutaxassis psixolog va qiziquvchi psixologlar o‘rtasida tafovutlar mavjuddir. Insonlar qiziqish doirasida bir biriga yordam qo‘lini cho‘zishlari mumkin, bu esa yaxshigina samara berish imkoniyati hisoblanadi. Unda mutaxassis psixologlarning nima zarurati mavjud. Bu savol hammaga berilishi mumkin. Ko‘pincha birinchi va ikkinchi kurs talabalari o‘zini psixolog sanash mumkinligi yoki yo‘qligi haqida o‘ylanib qolishadi. Mutaxassis psixolog va qiziquvchi psixologlarning orasida bir qator farqlar mavjuddir.Agar psixolog nazariyotchi - psixologlarning seminarlariga doimo qatnashib, turli xil psixologik assostiastiyalarga a’zo bo’lsa, bularning bari uning mutaxassis sifatida o’sishiga, maktab hayotidagi odatiy faktlarga yangicha qarashning shakllanishiga olib keladi. Maktab psixologi nashr qilingan ishlarni o’qib, eksperimental tadqiqot natijalari bilan qiziqib tanishishi mumkin. Maktab amaliyotiga yaqin faktlarni bilish dunyoqarashni kengaytiradi, maktabdagi ishlarni va o’z muvaffaqiyatlarini to’g’ri baholash imkoniyatini beradi. Psixodiagnostika bilan shugullanuvchi psixologga qo‘yiladigan talablar:
1.Psixodiagnostikaning metodik vositalarini bilish.
2.Axloq qoidalariga amal qilish.
3.Zarur kasbiy va shaxsiy sifatlarga ega bo‘lish.
4.Psixologik muammoni qo‘ya bilish.
5.Sinaluvchilardan zarur ma’lumotlami ola bilish.
6.01ingan ma’lumotlami sinaluvchi qiziqishlariga mos tarzda qo'llay bilish.
Psixodiagnostika mutaxassisi ega bo‘lishi kerak bo‘lgan sifatlar:
■ Empatiya qobiliyati
■ 0 ‘z-o‘zini nazorat qilish
■ Kasbiy odoblilik(takt)
■ Mas’uliyatni his qilqish
■ Refleksiya qobiliyati
Psixologning kasbiy ish faoliyatining ajralmas va muhim jihati bu-psixodiagnostika qilish sanaladi. Bunday faoliyatda psixolog shaxsining ma'naviy axloqiy tomoniga katta e'tibor beriladi. “Axloq” va “ma'naviyat” tushunchalari shunday meyor va prinsiplami o‘z ichiga oladiki, ular individlaming o‘zaro va jamiyat o‘rtasida qiziqishlarini tartibga solish ehtiyojidan kelib chiqadi. Bu meyorlar insonlaming yaxshilik va yomonlik tushunchalariga mos ravishda xulqlarini tartibga solishga yo‘naltirilgan va shaxsiy fikr, urf-odatlar, tarbiya, jamiyat fikri bilan qo‘llab quwatlanadi. Uning o‘ziga xos xususiyati shundan iboratki, bu tushunchalar shaxsning kasbiy ish faoliyatida o‘zini tutishi va fikrini tartibga solib turadi. Shaxsiy prinsiplar u yoki bu kasbning ma'lum sharoiti va o‘ziga xos xususiyatlaridan kelib chiqadi va asosan mutaxassislarga nisbatan axloqiy kodeks talablar bilan ifodalanadi.
Psixologning kasbiy etikasi uning kasbdoshlari bilan, ilmiy jamiyat bilan o‘zaro aloqasi, shuningdek, tekshirayotgan shaxslar, respondentlar (psixologik yordam so‘rab kelsak) bilan o‘zaro munosabatlarida ko‘rinadi. “Psixologning etika kodeksi” bu etikaning asosi bo‘lib kelgan.

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yhati:
1. G‘oziev E.G. Umumiy psixologiya. Toshkent. 2002.1-2 kitob.
2. Югай А.Х., Мираширова Н.А. “Oбщая психология” – Ташкент 2014.
3. Дружинина В.. “Психология “. Учебник. “Питер”, 2003. 
4. Z.T.Nish anova.”Psixologik xizmat”, Toshkent “Yangiyul Poligraph service” 2007y 45-bet
5. Ze.E.F. “Kasblar psixologiyasi” M;Akademik loyiha,2006y,30bet
6 Klimov.E .A .“Kasbiy o’zini o’zi aniqlash psixologiyasi”,Rossiya,1996y 4. www.ziy onet.com kutubxonasi.
7 www.tdpu.uz
8 www.pedagog.uz
9 www.Ziyo.net