Urganch ranch texnologiyalar universiteti

Jismlar orasidagi kuchlarning moslashuvchanlik va Newtonning uchunchi qonuni (F₁ = -F₂) oʻzgaruvchan massali jismlar orasidagi tashqi kuchlarni qanday taʼsir etadi

Jismlar orasidagi kuchlarning moslashuvchanlik va Newtonning uchunchi qonuni (F₁ = -F₂)

oʻzgaruvchan massali jismlar orasidagi tashqi kuchlarni ifodalaydi.
Moslashuvchanlik: Bu qonun jismlar orasidagi kuchlarning moslashuvchanligini ifodalaydi, ya'ni agar ikkita jism oʻzaro ta'sir qilsa, ularning tashqi kuchlari bir-biriga teng va oʻzaro yo'naltirilgan boʻladi. Bu, birinchi jismning ikkinchisiga kuch ko'rsatishi, ikkinchi jismning birinchi jismga qarshi kuch ko'rsatishi bilan teng bo'lishini ifodalaydi.
Newtonning uchunchi qonuni: Bu qonun, harakatda bo'lgan jismlarning ta'siri va javobgarlikning to'g'riligini ifodalaydi. Agar bir jisim boshqa bir jisimga kuch ko'rsatsa, oʻsha boshqa jisim ham birinchi jisimga oʻzaro teng va qarshi kuch ko'rsatadi. Bu qonun boshqa ikki jisim orasidagi oʻzaro ta'sirni ko'rsatadi.
Oʻzgaruvchan massali jismlar orasidagi kuchlarning moslashuvchanligi va Newtonning uchunchi qonuni jismlarning bir-biriga ta'siri va ularning ta'siri bilan javobgarlikni ko'rsatadi. Agar bir jism boshqasiga kuch ko'rsatib, ya'ni uning kuchi birinchi jisimdan chiqib ketib, u bilan oʻzaro moslashuvchan bo'lishi uchun ikkinchi jisim ham birinchi jismga qarshi kuch ko'rsatadi. Bu qonun moslashuvchanlik va ta'sirni ko'rsatishda juda muhimdir, chunki jismlar orasidagi kuchlar va ularga javobgarlik jismlarning harakatini aniqlashda o'z ko'rsatgichiga ega.

3. 
   Elastik va elastik olmaydigan zararli toʻlqinlar holatida oʻzgaruvchan massali jismlarning harakati va energiyasi qanday oʻzgaradi
   

Elastik va elastik olmaydigan zararli to'lqinlar holatida oʻzgaruvchan massali jismlarning harakati va energiyasi farqli oʻzgarishlarni ko'rsatadi:

Elastik to'lqinlar holati: Bu holatda, jismlar oʻzaro ta'sir qilganda, kinetik energiya va potentsial energiya oʻzgartirishsiz oʻzgaradi. Misol uchun, yay yoki elastik qollanma bilan bog'langan jism ta'siri natijasida, jismlarning ta'sir ko'rsatkichi ortidan oʻzgaradi, ammo energiya yoʻqotilmaydi. Jismlar orasidagi kuch va kuchi o'zgaruvchanligi, energiyani qayta yo'qlab, uning o'zgarishsiz saqlanishini taʼminlaydi. Elastik to'lqinlar holati jismlar orasidagi ta'sir natijasida yuzaga keladigan o'zgaruvchan massali jismlarning holatidir. Bu holatda, jismlar bir-biriga kuch qo'ysa yoki ularga ta'sir ko'rsatilsa, ularning shakli va o'lchamlarida o'zgarishlar sodir bo'lar, ammo bu o'zgarishlar odatda energiya yo'qotishsiz sodir bo'ladi. Elastik to'lqinlar bilan bog'langan jismlar o'zaro ta'sir qilsa, ularning asal holati va shakli to'g'risidagi o'zgarishlar ta'sir ko'rsatadi, lekin bu o'zgarishlar energiya yo'qotishsiz sodir bo'ladi.

Elastiklik - bu jismlarning asal holatiga qaytish xususiyatidir. Elastik to'lqinlar bilan bog'langan jismlar ta'sir ko'rsatilsa, ular asal holatiga qaytishadi, ya'ni, ular ta'sir oldidan oldingi holatiga qaytariladi. Bu ta'sir natijasida kinetik yoki potentsial energiya yo'qotilmaydi yoki minimal darajada yo'qotiladi. Misol uchun, yayning quvvatga e'tibor qaratilgan boshqaruvida, yonib turuvchi kuchlar kuchning to'lashiga sabab bo'lishi mumkin, ammo jismlar oldingi holatiga qaytadi.

Elastik to'lqinlar kabi materiallar (masalan, yaylar yoki elastik kumushlar) tushuntiruvchan qobiliyatga ega bo'lib, ularning to'lqinlanish koeffitsientlari va xususiyatlari kuchning va energiya yo'qotishining minimal darajasini ta'minlashda muhimdir. Elastik to'lqinlar holati fizikada kinetik va potentsial energiya o'zgarishlarini minimal darajada yo'qotadi yoki hech yo'qotmaydi.