Қурилиш меъёрлари ва қоидалари зилзилавий ҳудудларда қурилиш

α_с - сейсмик таъсирдан юкнинг ортишини ҳисобга олувчи коэффициент,
, (4.2)

бу ерда g - 9,81 м/сек²;

А - коэффициент, майдонча сейсмиклиги 7, 8 ва 9 балл бўлганда мос равишда 0,12; 0,25 ва 0,5 қабул қилинади;
Т - грунтнинг тебраниш даври бўлиб, 4.1-жадвалдан аниқланади;
К - ўтказувчи қувурнинг грунт билан ўзаро кўндаланг таъсирини белгиловчи коэффициент, кН/м³:
, (4.3)

бу ерда μ - грунт учун Пуассон коэффициенти;

К_х - ўтказувчи қувурнинг грунт билан ўзаро бўйлама таъсирини белгиловчи коэффициент, кН/м³:
, (4.3.1)

бу ерда α ва β - грунт ҳолатига боғлиқ бўлган коэффициентлар, 4.2-жадвалдан қабул қиинади;

G_b - қувурнинг бир метр узунлигига мос грунтнинг вертикал босими бўлиб, кН/м; қувур ўлчамлари, уларни ётқизиш шароити, қўйилиш чуқурлиги, асос тури, қайта кўмиш учун ишлатилган грунт ва тўкма (насыпи) грунт грунтлар хилига боғлиқ ҳолда аниқланади;
В - ўтказувчи қувурни траншеяларга ётқизишда траншея эни, м. Агар қувур тўкма грунтларда ётқизилса, В = D_н қабул қилинади;
К_Н - бино ва иншоотларнинг масъуллик тоифасига (тизимнинг I, II, III тоифаси) ва қувур материалига боғлиқ коэффициент 4.3-жадвал асосида (ҚМҚ 2.04.02-97 талабларига мувофиқ) қабул қилинади.
4.2-жадвал

Грунт шароитлари	Коэффициентлар
	α, 1/м	β, кН/м^3
Майда, ўртача, йирик донали қум ва қумли шағал	313	50
Чангсимон қум, пластик қумлоқ, ярим қаттиқ, юмшоқ ва пластик ҳолатдаги қумоқ	113	50
Қумлоқ, қаттиқ қумоқ, гиллар ва бошқа қаттиқ жинслар	304	335

4.3-жадвал

Қувурлар	Биноларнинг масъуллик тоифаси
	I	II	III
Пўлатли Чўянли Босимли темирбетонли Босимли асбестцементли Полиэтиленли	0,25 0,30 0,35 - -	0,15 0,20 0,25 - -	0,12 0,12 0,15 0,25 0,20

4.2.13.6. Бўйлама йўналишда қувурнинг мустаҳкамлиги қуйидаги шартга кўра текширилади:

, (4.4)


бу ерда R_р - ўтказувчи қувурнинг чўзилишга бўлган ҳисобий қаршилиги, кН/м²;
- ўтказувчи қувурнинг ҳисобланаётган кесимидаги бўйлама чўзувчи кучланишлар йиғиндиси:
; (4.5)


бу ерда - сейсмик кучлар ҳисобга олинмаганда бўйлама чўзувчи кучланишларнинг йиғиндиси;
- сейсмик кучлар таъсиридан ҳосил бўладиган бўйлама чўзувчи кучланишлар:
; (4.6)