Ушбу дастур ҳаёт фаолияти хавфсизлиги, транспортда инсон фаолияти

 
 

---

Транспортда меҳнат муҳофазаси 
Хавфсиз меҳнат шароитини таъминлаш соҳасида қабул қилинган қонун 
ҳужжатлари ва бошқа меёрий-ҳуқуқий ҳужжатларнинг асосий талаблари, хавфли 
ва зарарли ишлаб чиқариш омилларининг юзага келишининг олдини олиш 
усуллари, ишлаб чиқариш фаолиятда юзага келадиган хавфлар ва уларни ўрганиш, 
ишлаб чиқариш тармоқларида хавфсиз иш шароитини ташкил этиш, ишлаб 
чиқариш жараёнларида хавфсиз меҳнат шароитларини яратиш, ишлаб чиқариш 
санитарияси ва меҳнат гигиенаси тўғрисида тасаввурга эга бўлиши, ишлаб 
чиқаришда микроиқлимнинг гигиеник ме’ёрларини ташкил этишни билиши ва 
улардан фойдалана олиши, техносферада касб касалликларини камайтирадиган ва 
бахтсиз ҳодисаларни олдини оладиган чора-тадбирларни ўрганиш, электр 
қурилмалари, ускуналар, машина ва механизмларни ишлатганда, техник хизмат 
кўрсатганда ва та’мирлашда кўриладиган асосий техника хавфсизлиги талаблари, 
ёнғин чиқиш сабаблари, улар олдини олиш ва ўчиришнинг ташкилий ва техник 
воситалари, ёнғинга қарши хавфсизлик чораларини кўриш, жароҳат олганларга 
бирламчи тиббий ёрдам кўрсатиш ва бошқа муҳим вазифаларни бажара оладиган 
билим кўникмаларига эга бўлиши керак. 
05.10.01 – «Меҳнатни муҳофаза қилиш ва инсон фаолияти хавфсизлиги» 
ихтисослиги бўйича малака имтиҳони учун саволлар рўйхати 
 
1. Меҳнат муҳофазаси асослари. Меҳнат муҳофазасини ташкил қилиш ва 
бошқариш. Меҳнат шароитини тадқиқ қилиш.
2. Меҳнат муҳофазасининг хуқуқий ва ташкилий асослари.
3. Ишлаб чиқаиш муҳити хавфсизлик бўйича назарий тадқиқотларни объекти 
сифатида. 
4. Жароҳатланиш, бахтсиз ҳодиса ва касб касалликлари ҳақида тушунча.
5. Бахтсиз ҳодисаларни расмийлаштириш ва ҳисобга олиш. 
6. Меҳнат гигиенаси ва саноат санитарияси.
7. Ўзбекистон Республикасининг “Меҳнатни муҳофаза қилиш
тўғрисида”ги Қонуни. 
8. Ўзбекистон Республикасининг “Меҳнат кодекси”. 
9. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар маҳкамасининг “Бандлик ва меҳнат 
муносабатлари фаолиятини такомиллаштириш чора-тадбирлари 
тўғрисида”ги Қарори. 
10. Меҳнат муҳофазаси қоидалари бузилганлиги учун жавобгарлик турлари. 
11. Корхоналарда меҳнат муҳофазаси бўйича чора-тадбирлар. 
12. Микроиқлим омиллари, терморегуляция тушунчаси. 
13. Ишлаб чиқаришдаги зарарли омиллар, уларни таъсири ва йўл қўйса 
бўладиган концентрацияси, зарарли моддаларга қарши кураш. 
14. Ишлаб чиқариш цехларини шамоллатиш, иситиш ва кондиционерлаш. 
15. Ишчиларининг меҳнатини ташкил этишда эргономик муаммолар. 
16. Ишлаб чиқариш муҳити билан инсонни ўзаро боғлиқлиги. 
17. Меҳнат муҳофазаси бўйича йўриқномалар. Уч поғонали назорат. 
18. Электр хавфсизлиги ва уни таъминлаш усуллари. Яшиндан ҳимояланиш 

---

19. Электр жиҳозларини ерга улашни ҳисоблаш. 
20. Электр жиҳозларини ноллашни ҳисоблаш. 
21. Электр хавфсизлигини таъминлаш мақсадида узиб қўйиш. 
22. Одам танасидан токни ўтиш йўли ва токни инсонга таъсир турлари. 
23. Босим 
остида ишлайдиган идишлар (тизимлар)дан фойдаланишда 
хавфсизлик қоидалари. 
24. Юклаш-тушириш ишларида хавфсизлик.
25. Оғир юкларни кўтариш-ташиш қоидаларини ўрганиш.
26. Пўлат арқонларини юк кўтаришини баҳолаш.
27. Юклар хавфсизлиги таснифи.
28. Юк кранлари билан ишлашда тавсия этилган хабар бериш белгилари. 
29. Юкларни хавфсиз строплаш схемалари. 
30. Ёритилганлик – меҳнат муҳофазасининг муҳим омили сифатида. 
31. Ёруғлик характеристикаси, классификацияси ва турлари. 
32. Ишлаб чиқариш корхоналарида ёруғликка қўйиладиган талаблар. 
33. Шовқин ва титрашдан ҳимояланиш. 
34. Шовқин характеристикаси ва унга қарши кураш. 
35. Титраш характеристикаси ва енга қарши кураш. 
36. Электр токи урганда дастлабки ёрдам кўрсатиш. 
37. Локомотив бригадаси ишчиларининг меҳнат муҳофазаси. 
38. Темир йўл транспорти ишчиларини йўллардаги хавфсизлик техникаси 
асослари 
39. Поезд ва темир йўл техникасига хизмат кўрсатиш ва таъмирлаш технологик 
жараёнлари хавфсизлиги. 
40. Темир 
йўл қурилишида тупроқ ишларини бажаришдаги меҳнат 
хавфсизлиги. 
41. Темир йўл қурилишида, темир йўл транспорти техникасини таъмирлашда 
фойдаланиладиган қўл электр-пневматик асбоб ускуналарини ишлатишда 
хавфсизлик техникаси. 
42. Темир йўллардаги қурилиш монтаж ва таъмирлаш ишларини бажариш 
хавфсизлиги. 
43. Ёнғин ва портлаш хавфсизлиги асослари. 
44. Ёнғиндан хабар берувчи қурилмалар ва эвакуацияни ташкил этиш.
45. Темир йўлда ёнғин хавфсизлигини таъминлаш тизими. 
46. Технологик жараёнларда юзага келадиган зарарли моддаларни ҳисоби. 
47. Жароҳатланганда биринчи тиббий ёрдам кўрсатиш. 
48. Шахсий ҳимоя воситалари. 
49. Хавфсизликни таъминлашда юкларнинг физик тафсифларини ҳисобга 
олиш. 
50. Юкларни сақлаш ва ташиш хавфсизлиги. 
51. Ишчиларининг меҳнатини ташкил этишда эргономик муаммолар. 
52. Ёнғин хавфсизлиги асослари. 

---

53. Ёнишни физик-кимёвий асослари. Ёниш фазалари. 
54. Корхоналарни ёнғин хавфсизлиги бўйича категориялари. 
55. Ўт ўчириш воситалари ва ускуналари. 
56. Ёнғин ҳақида хабар берувчи воситалар. 
57. Автоматлаштирилган ва механизациялаштирилган ўт ўчириш воситалари. 
58. Темир йўл транспорти ва ишлаб чиқариш корхоналарда ёнгғин 
хавфсизлигини таъминлаш. 
59. Меҳнатни 
муҳофаза қилиш қоида, меъёр ва йўриқномаларини 
бузилмаслигини назорат қилувчи Давлат назорат органлари. 
60. Ёнғин профилактикаси. 
61. Меҳнат муҳофазаси соҳасида касаба ушмасининг фаолияти. 
62. Хавф ҳаёт фаолияти хавфсизлигининг марказий тушунчаси. Хавфлар 
таксономияси, квантификацияси ва идентификацияси.
63. Таваккал. В.Маршалл назарияси. Яширин хавфлар аксиомияси. Системали 
таҳлил - хавфсизликни таъминлашнинг асосий мезони сифатида. 
64. Сабаблар ва хавфлар шажараси, таҳлил усуллари. Хавфсизликни таъминлаш 
принциплари, усуллари ва воситалари. 
65. Эргономика асослари. Хавфсизликни бошқариш. 
66. Одам танасининг анализаторлари: эшитиш, кўриш, тактил, ҳарорат, оғриқ, 
ҳид, таъм билиш, сезгирлик ва ҳ.к. 
67. Меҳнат психологияси асослари коллектив раҳбарининг шахсий хусусиятлари. 
Қўрқув, жасорат, лоқайдлик ва ҳ.к. 
68. Меҳнат муҳофазасининг ҳуқуқий ва ташкилий асослари. Назорат қилиш 
органлари. Жавобгарлик турлари. 
69. Ўзбекистон Республикасининг “Меҳнат муҳофазаси тўғрисида”ги қонуни. 
70. Ўзбекистон Республикасининг меҳнат кодекси. 
71. Меҳнат муҳофазасининг ташкилий асослари. 
72. Корхоналарда меҳнат шароитларини тадқиқ қилиш. Йўриқнома турлари ва 
уларни ўтказиш тартиби. 
73. Меҳнат шароитларини тадқиқ қилиш. 
74. Меҳнат муҳофазаси қонунларини назорат қилиш. 
75. Меҳнат гигиенаси ва саноат санитарияси. 
76. Метеорологик ва микроиқлим шароитлари. Терморегуляция. 
77. Цехларни, шамоллатиш, кондиционерлаш ва иситиш. 
78. Темир йўл транспортининг ишлаб чиқариш объектларида санитар-техник 
талаблар. 
79. Зарарли чиқиндиларни сўриб олиш. 
80. Чангли ҳавони тозалаш усуллари ва ускуналари. Цехдаги чанг миқдорини 
аниқлаш усуллари. 
81. Цехларни ёритиш. Ёруғликка қўйиладиган талаблар. Табиий ёруғлик. Сунъий 
ёруғлик. 
82. Шовқиндан ҳимояланиш. Шовқинга қарши чора-тадбирлар. 
83. Титраш характеристикаси. Титрашга қарши кураш. 
84. Темир йўл транспорти муайян ишчиларининг меҳнатини ташкил этишда 
эргономик муаммолар. 
85. Кимёвий қурол, унинг зарар келтирувчи омиллари. 
86. Биологик (бактериологик) қурол. 

---

87. Радиацион ҳолатни баҳолаш. 
88. Кимёвий ҳолатни баҳолаш.
89. Биологик (бактериологик) вазиятга баҳо бериш. 
90. Радиацион ва кимёвий разведка приборлари ва уларни ишлатиш. 
91. Халқаро терроризм ва аҳолини муҳофаза қилиш. 
92. Қутқарув ва кечиктириб бўлмайдиган ишларни амалга ошириш. 
93. Электр хавфсизлиги. Электротехник ҳимоя воситалари ва сақловчи 
мосламалар. 
94. Яшин қайтаргичлар. Электростатик зарядлардан ҳимояланиш. 
95. Электр ҳаракат таркибларига хизмат кўрсатувчи ишчиларнинг хавфсизлиги. 
96. Босим остида ишловчи мосламаларни ишлатишда ишчилар хавфсизлиги. 
97. Ортиш-тушириш ишларида хавфсизлик чора-тадбирлари. 
98. Юқори тезликдаги поездлар ҳаракати мавжудлигида бажариладиган ишлар 
хавфсизлиги. 
99. Ёнғин хавфсизлиги.
100. Темир йўл транспортида ёнғин хавфсизлигини олдини олиш.